Nagħtu s-setgħa lill-Ewropa: tisħiħ tal-awtonomija strateġika permezz tal-euro diġitali

Dikjarazzjoni introduttorja minn Piero Cipollone, Membru tal-Bord Eżekuttiv tal-BĊE, fil-Kumitat għall-Affarijiet Ekonomiċi u Monetarji tal-Parlament Ewropew

Brussell, 8 ta’ April 2025

Huwa privileġġ li ninsabu hawn illum biex inkomplu d-diskussjoni tagħna dwar l-euro diġitali.

Hemm ħafna argumenti konvinċenti favur l-introduzzjoni tal-euro diġitali, u fil-fehma tiegħi kollha jingħaqdu fi prinċipju fundamentali wieħed: it-tisħiħ tal-awtonomija strateġika tal-Ewropa.

Illum nixtieq niddiskuti xi tfisser fil-prattika l-awtonomija strateġika fil-pagamenti ta’ kuljum, filwaqt li nħares kemm lejn ir-rwol ewlieni tal-flus kontanti kif ukoll lejn il-benefiċċji tal-euro diġitali.

Quddiem ambjent internazzjonali inqas prevedibbli, issa wasal iż-żmien li tittieħed azzjoni konkreta.

Il-pagamenti bl-imnut qed isiru dejjem aktar diġitali.^[1] Il-konsumaturi qed jagħżlu dejjem aktar li jużaw mezzi diġitali ta’ pagament fil-ħwienet, u qed jagħmlu wkoll dejjem aktar xiri online. Madankollu, sehem sinifikanti ta’ dawn it-tranżazzjonijiet jiddependi fuq fornituri mhux Ewropej. Illum, in-nies fi 13-il pajjiż taż-żona tal-euro jiddependu biss fuq skemi ta’ kards internazzjonali jew soluzzjonijiet fuq mobiles għall-pagamenti fil-ħwienet.^[2] U anki fejn jeżistu skemi ta’ kards nazzjonali, dawn jiddependu fuq co-badging ma’ skemi ta’ kards internazzjonali sabiex jppermettu pagamenti transfruntiera fi ħdan iż-żona tal-euro. Fil-futur mhux daqshekk imbiegħed, dan jista’ jevolvi f’dipendenza fuq mezzi privati oħra ta’ ħlas, pereżempju stablecoins barranin.

Din id-dipendenza eċċessiva fuq fornituri barranin iddgħajjef ir-reżiljenza tagħna u tikkomprometti s-sovranità monetarja tagħna.^[3] Tenfasizza wkoll il-ħtieġa urġenti għall-euro diġitali. In-nuqqas ta’ azzjoni mhux biss jesponina għal riskji sinifikanti, iżda jċaħħadna wkoll minn opportunità kbira.

Ir-rwol vitali tal-flus kontanti fl-iżgurar tal-inklużjoni finanzjarja u r-reżiljenza

Minkejja d-diġitalizzazzjoni rapida tal-pagamenti bl-imnut, il-flus kontanti jibqgħu l-pedament tas-sistema finanzjarja Ewropea u bħalissa huma l-uniku mezz ta’ pagament sovran tagħna.

Id-domanda qawwija kontinwa għall-flus kontanti^[4] tenfasizza l-importanza li jiġi żgurat li tibqa’ mezz ta’ pagament u ħażna ta’ valur konvenjenti, sigur u aċċettat universalment.

Il-flus kontanti jiżguraw l-inklużjoni finanzjarja, iżda għandhom ukoll rwol kruċjali fiż-żamma tar-reżiljenza tas-sistemi ta’ pagament u tal-ekonomiji tagħna. Fi żminijiet ta’ kriżi, pereżempju matul attakki ċibernetiċi jew fallimenti tal-enerġija, il-flus kontanti jipprovdu għażla ta’ riżerva affidabbli. Rajna dan ukoll matul id-diżastri naturali li affettwaw partijiet miż-żona tal-euro matul is-sena li għaddiet.

F'dan l-isfond, l-Eurosistema hija impenjata bis-sħiħ biex tiżgura li l-flus kontanti jibqgħu mezz ta' ħlas disponibbli u aċċettat b'mod wiesa' għal kulħadd fl-Ewropa. Implimentajna strateġija komprensiva dwar il-flus^[5]kontanti , u qed infasslu mill-ġdid il-karti tal-flus tal-euro biex nagħmluhom tajbin għall-futur.

Barra minn hekk, il-BĊE jilqa' b'sodisfazzjon kbir ir-regolament propost li jirregola l-istatus ta' valuta legali tal-karti tal-flus u l-muniti tal-euro. Kif spjegajna fl-opinjoni tagħna, ir-regolament għandu jipprojbixxi b’mod ċar l-esklużjonijiet unilaterali ex ante tal-flus kontanti mill-bejjiegħa bl-imnut jew mill-fornituri tas-servizzi. Għandu jiżgura wkoll li l-Istati Membri jżommu lis-settur bankarju responsabbli biex jipprovdi servizzi essenzjali ta’ flus kontanti kemm lill-klijenti privati kif ukoll lil dawk korporattivi, filwaqt li jiżgura aċċess tajjeb għall-faċilitajiet għall-ġbid u d-depożitu tal-flus kontanti tal-euro fiż-żona tal-euro kollha.^[6]

Il-ħtieġa li tissaħħaħ l-awtonomija strateġika tal-Ewropa fil-pagamenti diġitali f’ambjent ġeopolitiku li qed jinbidel

Madankollu, irridu niżguraw ukoll li l-Ewropej ikollhom mezz diġitali ta’ ħlas sigur u affidabbli li jikkumplimenta l-flus kontanti u li jestendi l-benefiċċji ewlenin tagħhom fl-isfera diġitali. Il-preferenza dejjem akbar għall-pagamenti diġitali tfisser li l-aċċettazzjoni u d-disponibbiltà tal-flus kontanti ma għadhomx biżżejjed biex ikopru sehem dejjem akbar ta’ każijiet ta’ użu. Pereżempju, ix-xiri online jammonta għal aktar minn terz tat-tranżazzjonijiet tagħna bl-imnut, iżda l-flus kontanti ma jistgħux jintużaw online u spiss ma jkunx possibbli li nħallsu bl-użu ta’ servizz ta’ pagament Ewropew^[7], li jfisser li jkollna niddependu fuq sistemi ta’ pagament mhux Ewropej. Din hija dgħufija strutturali li jeħtieġ li nindirizzaw.

L-Ewropa ma tistax taffordja li tiddependi b'mod eċċessiv fuq soluzzjonijiet ta’ ħlas barranin. Jekk nagħmlu hekk inkunu qed niddependu fuq it-tjubija tal-barranin f’kuntest ta’ tensjonijiet ġeopolitiċi li qegħdin jiżdiedu. L-urġenza li nippreżervaw l-awtonomija tagħna fid-difiża u l-enerġija diġà hija estremament ċara. Iżda huwa daqstant urġenti li niżguraw l-awtonomija għal servizzi essenjali bħall-ħlasijiet ta’ kuljum. Mingħajrha, aħna vulnerabbli għat-theddid ġeopolitiku u nirriskjaw li nitilfu s-sovranità monetarja tagħna. L-iżviluppi internazzjonali reċenti jenfasizzaw dawn ir-riskji.

Sadanittant, id-dipendenza tagħna fuq fornituri ta’ pagamenti barranin iddgħajjef il-potenzjal ekonomiku tagħna u l-kapaċità tagħna li nikkompetu. Minħabba s-suq frammentat tal-pagamenti, il-fornituri Ewropej tas-servizzi tal-pagamenti spiss ma jkollhomx l-iskala biex joffru s-servizzi tagħhom madwar l-UE. Dan jagħti vantaġġ lill-fornituri mhux Ewropej li jistgħu joffru s-servizzi tagħhom fil-livell Ewropew, u anke fuq livell internazzjonali.

L-istruttura frammentata tas-suq tagħna tiġi wkoll bi prezz għoli. Iżda dan m’għandux għalfejn ikun hekk – għandna s-setgħa li niddeċiedu kemm għandu jkun unifikat is-suq tal-pagamenti tagħna.

Id-data turi li l-iskemi tal-kards domestiċi qed jitilfu s-sehem^[8] mis-suq madwar l-Ewropa, filwaqt li l-iskemi internazzjonali jitolbu tariffi għoljin lill-banek u lin-negozjanti Ewropej.^[9]

U l-popolarità dejjem tikber ta’ kartieri diġitali bħal PayPal jew Apple Pay qed tesponi lill-banek Ewropej għal aktar ħruġ ta' tariffi u data.

Dan l-aħħar, il-miżuri meħuda mill-Amministrazzjoni l-ġdida tal-Istati Uniti biex tippromwovi l-kriptoassi u l-istablecoins appoġġati mid-dollaru Amerikan iqajmu tħassib dwar l-istabbiltà finanzjarja u l-awtonomija strateġika tal-Ewropa. Dawn jistgħu potenzjalment jirriżultaw mhux biss f’aktar telf ta’ tariffi u data, iżda wkoll f’li d-depożiti tal-euro jiġu trasferiti lejn l-Istati Uniti u f’aktar tisħiħ tar-rwol tad-dollaru fil-pagamenti transfruntiera. Fl-istess ħin, in-negozji privati huma dejjem aktar miftuħin biex jaċċettaw stablecoins għall-pagamenti tal-klijenti, li jista’ jkollhom implikazzjonijiet estensivi għas-sovranità monetarja.^[10]

Quddiem dawn l-isfidi, neħtieġu sħubija pubblika-privata biex inżommu s-sovranità tagħna. L-euro diġitali – bħala mezz sovran Ewropew ta’ pagament ibbażat fuq il-leġiżlazzjoni tal-UE – ikun il-pedament ta’ din is-sħubija.

Dan jiżgura li ż-żona tal-euro żżomm kontroll fuq il-futur finanzjarju tagħha. Billi toffri għażla ta’ pagament diġitali sigura u aċċettata b’mod universali li tkun xierqa għall-każijiet kollha ta’ użu – u, b’mod kruċjali, taħt il-governanza Ewropea – din tnaqqas id-dipendenza tagħna fuq il-fornituri barranin. U dan jillimita l-potenzjal li l-istablecoins tal-muniti barranin isiru mezz komuni ta' skambju fiż-żona tal-euro.^[11]

L-euro diġitali jipprovdi lill-konsumaturi Ewropej b’għażla ta’ pagament diġitali sempliċi u sikura, mingħajr ħlas għal użu bażiku, li tkopri l-ħtiġijiet kollha ta’ pagament tagħhom kullimkien fiż-żona tal-euro filwaqt li tiżgura l-privatezza tagħhom.^[12] Dan jipproteġi wkoll lin-negozjanti Ewropej minn tariffi eċċessivi imposti minn skemi internazzjonali tal-kards u jpoġġihom f’pożizzjoni aktar b’saħħitha biex jinnegozjaw it-tariffi ma’ dawn l-iskemi.^[13]

Barra minn hekk, l-euro diġitali jista’ jintuża offline, u b’hekk il-pagamenti tagħna ta’ kuljum isiru aktar reżiljenti peress li kemm il-konsumaturi kif ukoll in-negozjanti xorta jkunu jistgħu jużaw l-euro diġitali mingħajr konnessjoni man-network.

U, b’mod importanti, l-euro diġitali għandu jippermetti lill-fornituri Ewropej ta’ servizzi ta’ pagament joperaw b’mod awtonomu mill-ġdid.^[14] L-euro diġitali mhux se jikkompeti ma’ inizjattivi privati. Minflok, dan se jisfrutta s-sinerġiji u jippermetti li l-inizjattivi privati jespandu b’mod aktar faċli madwar l-UE. Dan jgħin biex jingħelbu l-ostakli li wasslu għall-frammentazzjoni attwali.

Eżempju wieħed ta’ dawn is-sinerġiji huwa li tiġi offruta soluzzjoni integrata li tippermetti lill-inizjattivi privati jipprovdu servizzi madwar iż-żona tal-euro u jkopru b’mod effettiv il-każijiet kollha ta’ użu bis-saħħa tal-istandards komuni tal-euro diġitali.

Dan ifisser li n-nies ma jkollhomx għalfejn ifittxu soluzzjonijiet alternattivi ta’ pagament barranin. Il-banek Ewropej ikunu jistgħu jżommu l-klijenti tagħhom u jiġu kkumpensati b’mod adegwat għas-servizzi tagħhom.

Id-dinja tal-pagamenti qed tinbidel malajr, u għalhekk huwa kruċjali li nimxu ’l quddiem bil-leġiżlazzjoni dwar l-euro diġitali issa.

Il-konsegwenzi tan-nuqqas ta’ azzjoni qed isiru dejjem aktar evidenti. In-nuqqas ta' azzjoni jista' jwassal għal telf ta' kontroll fuq l-infrastruttura finanzjarja tagħna, dipendenza akbar fuq sistemi barranin u tfixkil potenzjali fis-sistemi bankarji u ta' kreditu tagħna. Id-dewmien tal-euro diġitali jnaqqas ir-ritmu tar-rispons pubbliku-privat kollettiv tagħna għal dawn ir-riskji. Iċ-ċittadini Ewropej qed jiddependu fuqna biex niżguraw l-opportunità tal-Ewropa li tixpruna l-bidla minflok ma toqgħod gallarija.

Il-proġett tal-euro diġitali miexi fit-triq it-tajba

Ippermettuli issa niffoka fuq il-progress tekniku tal-proġett tagħna.

Il-qafas legali huwa kruċjali fit-tiswir ta’ kif jopera l-euro diġitali, inkluż l-istatus tiegħu bħala valuta legali u kif tiġi protetta l-privatezza. B’mod parallel, il-proġett tal-euro diġitali qed jimxi ’l quddiem skont l-iskeda u qed noqorbu lejn tmiem il-fażi ta’ tħejjija.^[15]

Flimkien mal-parteċipanti fis-suq qed naħdmu fuq il-ġabra ta’ regoli għall-euro diġitali – sett uniku ta’ regoli, standards u proċeduri għall-pagamenti bl-euro diġitali.^[16] Qabel, intom staqsejtu dwar il-benefiċċji li euro diġitali se jkollu għas-settur privat. Din il-ġabra ta’ regoli se tippermetti lill-fornituri Ewropej tal-pagamenti jespandu s-servizzi tagħhom madwar iż-żona tal-euro billi jikkapitalizzaw fuq l-istandards miftuħa u l-istatus ta’ valuta legali tal-euro diġitali. Hekk kif il-leġiżlazzjoni tiġi adottata mill-koleġiżlaturi, dawn l-istandards jistgħu jiġu ffinalizzati u l-parteċipanti fis-suq jistgħu jużawhom, anke qabel il-ħruġ potenzjali tal-euro diġitali.^[17] Dan jantiċipa l-benefiċċji kemm għan-negozjanti kif ukoll għall-konsumaturi. Aktar tard din il-ġimgħa se nippubblikaw aġġornament dwar il-progress li għamilna fl-iżvilupp tal-ġabra tar-regoli.

Huwa vitali li l-euro diġitali jiżgura l-istabbiltà tas-sistema finanzjarja – smajna t-tħassib tiegħek dwar dan is-suġġett, u din hija waħda mill-prijoritajiet ewlenin tagħna. Kif semmejt l-aħħar darba li ltqajna, bħalissa qed niżviluppaw il-metodoloġija li tibni bażi analitika soda biex tiddetermina l-limitu diġitali taż-żamma tal-euro.^[18] Din il-metodoloġija hija bbażata fuq it-tliet pilastri indikati fl-abbozz ta’ leġiżlazzjoni – l-użabbiltà, il-politika monetarja u l-istabbiltà finanzjarja. Qed nibnu fuq il-feedback li rċevejna mill-partijiet ikkonċernati kollha tas-suq, u għandna l-għan li nippubblikaw ir-riżultati fis-sajf. Is-sejbiet preliminari diġà jindikaw li l-użu tal-euro diġitali għall-pagamenti ta’ kuljum mhux se jagħmel ħsara lill-istabbiltà finanzjarja, lis-superviżjoni bankarja jew lill-politika monetarja.

Dan l-isforz pubbliku-privat biex nerġgħu niksbu l-awtonomija tagħna fl-ispazju tal-pagamenti bl-imnut se jkun aktar probabbli li jirnexxi jekk irawwem ukoll l-innovazzjoni, kif semmejtu xi wħud minnkom qabel. Għalhekk, f’Ottubru li għadda ħriġna sejħa għal espressjonijiet ta’ interess fi sħubijiet għall-innovazzjoni għall-euro diġitali.^[19] L-għan ewlieni huwa li jsiru esperimenti b’pagamenti kundizzjonali u każijiet oħra ta’ użu innovattiv. Pereżempju, qed nesploraw il-possibbiltà li n-nies jitħallew iħallsu biss jekk jiġi pprovdut servizz partikolari, u b’hekk jiġu evitati proċeduri twal u inċerti ta’ rimborż.

Rajna ħafna interess minn diversi setturi tas-suq, b'madwar 100 applikant li jixtiequ jesperimentaw aktar b'każijiet ġodda ta’ użu u ta’ soluzzjonijiet teknoloġiċi.^[20] Dawn is-sħubijiet għall-innovazzjoni fl-aħħar mill-aħħar se jkunu ta’ benefiċċju għall-fornituri u għall-utenti kollha tal-euro diġitali. Il-fornituri se jkunu jistgħu jespandu l-bażijiet tal-klijenti u tad-dħul tagħhom, filwaqt li l-utenti se jibbenefikaw minn għażliet ta’ pagament innovattivi.

Barra minn hekk, il-ħidma teknika dwar il-privatezza, il-funzjonalità offline u r-reżiljenza operazzjonali miexja sew. Ninsabu wkoll f’nofs il-proċess tal-akkwist biex nistabbilixxu ftehimiet qafas ma’ fornituri futuri possibbli ta’ servizzi tal-euro diġitali.^[21]

Fl-aħħar nett, qed nagħmlu riċerka komprensiva dwar l-utenti biex niġbru perspettivi azzjonabbli dwar il-preferenzi tal-utenti u niżguraw li l-euro diġitali joffri benefiċċji ċari lin-nies.^[22] Din hija xi ħaġa li qajjimt ukoll fir-riżoluzzjoni reċenti tal-Parlament Ewropew dwar ir-Rapport Annwali tal-BĊE.^[23]

Konklużjoni

Nixtieq nikkonkludi b’dan.

Issa wasal iż-żmien li naġixxu. Il-progress kemm fir-regolament dwar l-euro diġitali kif ukoll fir-regolament dwar l-istatus ta’ valuta legali tal-flus kontanti sar urġenti jekk irridu nżidu r-reżiljenza tagħna għal tfixkil possibbli u nreġġgħu lura d-dipendenza dejjem akbar tagħna fuq il-kumpaniji barranin.

Ilna nenfasizzaw l-importanza tal-awtonomija strateġika tal-Ewropa mill-bidu nett tal-proġett tal-euro diġitali.^[24] L-aħbar it-tajba hija li kemm il-koleġiżlaturi kif ukoll il-BĊE ilhom jaħdmu bla heda fuq din il-kwistjoni f’dawn l-aħħar snin.

Dan huwa proġett Ewropew komuni pubbliku-privat, u bħala koleġiżlaturi intom għandkom rwol ċentrali biex dan iseħħ. Issa wasal il-mument biex l-awtonomija strateġika tal-Ewropa fil-qasam kritiku tal-pagamenti ssir realtà.

Biex l-euro diġitali jirnexxi, neħtieġu leġiżlazzjoni robusta u li tħares ’il quddiem. Il-BĊE jinsab lest li jappoġġjak b'kontribut tekniku hekk kif id-deliberazzjonijiet tiegħek jimxu 'l quddiem, u naturalment se nkomplu naġġornawk dwar il-progress li qed nagħmlu.

F’dinja li qed tinbidel b’pass imgħaġġel, ejjew nuru lill-Ewropej kollha li aħna nirrispondu għall-isfidi direttament, nipproteġu l-munita tagħna u niggarantixxu l-libertà tan-nies li jħallsu kif jagħżlu huma.

Grazzi tal-attenzjoni.