Εισαγωγική δήλωση του Piero Cipollone, μέλους της Εκτελεστικής Επιτροπής της ΕΚΤ, στην Επιτροπή Οικονομικής και Νομισματικής Πολιτικής του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου
Βρυξέλλες, 8 Απριλίου 2025
Είναι μεγάλη τιμή να βρίσκομαι σήμερα εδώ για να συνεχίσουμε τη συζήτησή μας για το ψηφιακό ευρώ.
Υπάρχουν πολλά πειστικά επιχειρήματα που συνηγορούν υπέρ της εισαγωγής του ψηφιακού ευρώ, τα οποία, κατά τη γνώμη μου, συγκλίνουν σε μία θεμελιώδη αρχή: την ενίσχυση της στρατηγικής αυτονομίας της Ευρώπης.
Σήμερα, θα ήθελα να συζητήσουμε τι σημαίνει στην πράξη στρατηγική αυτονομία στις καθημερινές πληρωμές, εξετάζοντας τόσο τον βασικό ρόλο των μετρητών όσο και τα οφέλη του ψηφιακού ευρώ.
Καθώς βρισκόμαστε αντιμέτωποι με ένα λιγότερο προβλέψιμο διεθνές περιβάλλον, έχει έρθει πλέον η ώρα να αναλάβουμε συγκεκριμένη δράση.
Οι πληρωμές λιανικής γίνονται ολοένα και πιο ψηφιακές.[1] Οι καταναλωτές επιλέγουν ολοένα και περισσότερο να χρησιμοποιούν ψηφιακά μέσα πληρωμής στα καταστήματα και πραγματοποιούν όλο και περισσότερες αγορές μέσω διαδικτύου. Ωστόσο, σημαντικό μέρος αυτών των συναλλαγών βασίζεται σε μη Ευρωπαίους παρόχους. Σήμερα, οι πολίτες 13 χωρών της ζώνης του ευρώ στηρίζονται αποκλειστικά σε διεθνή σχήματα καρτών ή σε λύσεις μέσω κινητών συσκευών για τις πληρωμές τους εντός των καταστημάτων.[2] Και ακόμη και όταν υφίστανται εθνικά σχήματα καρτών, αυτά στηρίζονται σε περισσότερα του ενός εμπορικά σήματα (co-badging) με διεθνή σχήματα καρτών για τη διενέργεια διασυνοριακών πληρωμών εντός της ζώνης του ευρώ. Στο όχι και τόσο μακρινό μέλλον, αυτό θα μπορούσε να εξελιχθεί σε εξάρτηση από άλλα ιδιωτικά μέσα πληρωμής, για παράδειγμα από ξένα σταθερά κρυπτονομίσματα.
Η υπερβολική εξάρτηση από ξένους παρόχους υπονομεύει την ανθεκτικότητά μας και θέτει σε κίνδυνο τη νομισματική κυριαρχία μας.[3] Υπογραμμίζει επίσης την επείγουσα ανάγκη για ψηφιακό ευρώ. Εάν δεν αναλάβουμε δράση, όχι μόνο θα εκτεθούμε σε σημαντικούς κινδύνους, αλλά θα χάσουμε και μια εξαιρετική ευκαιρία.
Ο ζωτικός ρόλος των μετρητών στη διασφάλιση της χρηματοπιστωτικής ενσωμάτωσης και ανθεκτικότητας
Παρά τον ραγδαίο ψηφιακό μετασχηματισμό των πληρωμών λιανικής, τα μετρητά παραμένουν ακρογωνιαίος λίθος του ευρωπαϊκού χρηματοπιστωτικού συστήματος και αποτελούν επί του παρόντος το μόνο μέσο πληρωμής μας που εκδίδεται από την κεντρική τράπεζα.
Η συνεχιζόμενη έντονη ζήτηση για μετρητά[4] τονίζει πόσο σημαντικό είναι να διασφαλιστεί ότι θα παραμείνουν ένα βολικό, ασφαλές και καθολικά αποδεκτό μέσο πληρωμής και αποθήκευσης αξίας.
Τα μετρητά διασφαλίζουν τη χρηματοπιστωτική ενσωμάτωση, αλλά διαδραματίζουν επίσης καίριο ρόλο στη διατήρηση της ανθεκτικότητας των συστημάτων πληρωμών και των οικονομιών μας. Σε περιόδους κρίσης, για παράδειγμα στη διάρκεια κυβερνοεπιθέσεων ή διακοπών ρεύματος, τα μετρητά παρέχουν μια αξιόπιστη εναλλακτική επιλογή. Αυτό μάλιστα συνέβη στη διάρκεια των φυσικών καταστροφών που έπληξαν περιοχές της ζώνης του ευρώ το περασμένο έτος.
Στο πλαίσιο αυτό, το Ευρωσύστημα έχει δεσμευθεί πλήρως να διασφαλίσει ότι τα μετρητά θα παραμένουν ένα ευρέως διαθέσιμο και αποδεκτό μέσο πληρωμής για όλους στην Ευρώπη. Έχουμε θέσει σε εφαρμογή μια ολοκληρωμένη στρατηγική για τα μετρητά[5], και επανασχεδιάζουμε τα τραπεζογραμμάτια ευρώ ώστε να είναι κατάλληλα για το μέλλον.
Επιπλέον, η ΕΚΤ επικροτεί θερμά τον προτεινόμενο κανονισμό που διέπει το καθεστώς νόμιμου χρήματος των τραπεζογραμματίων και των κερμάτων ευρώ. Όπως εξηγήσαμε στη γνώμη μας, ο κανονισμός θα πρέπει να απαγορεύει σαφώς τους εκ των προτέρων μονομερείς αποκλεισμούς μετρητών από τους εμπόρους λιανικής ή τους παρόχους υπηρεσιών. Θα πρέπει επίσης να διασφαλίζει ότι τα κράτη μέλη θα θεωρούν τον τραπεζικό τομέα υπεύθυνο για την παροχή βασικών υπηρεσιών με μετρητά τόσο σε ιδιώτες όσο και σε εταιρικούς πελάτες, διασφαλίζοντας την επαρκή πρόσβαση σε εγκαταστάσεις ανάληψης και κατάθεσης μετρητών σε ευρώ σε ολόκληρη τη ζώνη του ευρώ.[6]
Η ανάγκη ενίσχυσης της στρατηγικής αυτονομίας της Ευρώπης όσον αφορά τις ψηφιακές πληρωμές σε ένα μεταβαλλόμενο γεωπολιτικό περιβάλλον
Ωστόσο, πρέπει επίσης να διασφαλίσουμε ότι οι Ευρωπαίοι διαθέτουν ένα ασφαλές και αξιόπιστο μέσο πληρωμής που συμπληρώνει τα μετρητά και επεκτείνει τα βασικά τους οφέλη στο ψηφιακό τοπίο. Η ολοένα μεγαλύτερη προτίμηση για ψηφιακές πληρωμές σημαίνει ότι η αποδοχή και η διαθεσιμότητα μετρητών δεν επαρκούν πλέον για να καλύψουν ένα αυξανόμενο ποσοστό περιπτώσεων χρήσης. Για παράδειγμα, ενώ οι ηλεκτρονικές αγορές αντιπροσωπεύουν πάνω από το ένα τρίτο των συναλλαγών λιανικής που διενεργούμε, δεν μπορούμε να χρησιμοποιούμε τα μετρητά ηλεκτρονικά και συχνά δεν είναι δυνατόν να πληρώνουμε χρησιμοποιώντας μια ευρωπαϊκή υπηρεσία πληρωμών[7], πράγμα που σημαίνει ότι πρέπει να βασιζόμαστε σε μη ευρωπαϊκά συστήματα πληρωμών. Πρόκειται για μια διαρθρωτική αδυναμία την οποία πρέπει να αντιμετωπίσουμε.
Η Ευρώπη δεν μπορεί να βασίζεται υπερβολικά σε λύσεις πληρωμών από το εξωτερικό, καθώς έτσι εξαρτόμαστε από την καλή θέληση των ξένων παρόχων σε ένα περιβάλλον αυξημένων γεωπολιτικών εντάσεων. Είναι ήδη απολύτως σαφές ότι η ανάγκη διατήρησης της αυτονομίας μας στον τομέα της άμυνας και της ενέργειας είναι επιτακτική. Εξίσου όμως επιτακτική είναι και η ανάγκη διασφάλισης της αυτονομίας σε βασικές υπηρεσίες όπως οι καθημερινές πληρωμές. Χωρίς αυτήν, είμαστε ευάλωτοι σε γεωπολιτικές απειλές και κινδυνεύουμε να χάσουμε τη νομισματική κυριαρχία μας. Οι πρόσφατες διεθνείς εξελίξεις υπογραμμίζουν αυτούς τους κινδύνους.
Παράλληλα, η εξάρτησή μας από ξένους παρόχους πληρωμών αποδυναμώνει το δυναμικό της οικονομίας μας και την ικανότητά μας να είμαστε ανταγωνιστικοί. Λόγω του κατακερματισμού της αγοράς πληρωμών, οι Ευρωπαίοι πάροχοι υπηρεσιών πληρωμών συχνά δεν διαθέτουν την κλίμακα που απαιτείται για να προσφέρουν τις υπηρεσίες τους σε ολόκληρη την ΕΕ. Αυτό εξυπηρετεί τους μη Ευρωπαίους παρόχους που μπορούν να προσφέρουν τις υπηρεσίες τους σε ευρωπαϊκό επίπεδο, ακόμη και σε διεθνές επίπεδο.
Επίσης, η κατακερματισμένη δομή της αγοράς μας έχει υψηλό τίμημα. Ωστόσο, δεν θα πρέπει να είναι έτσι τα πράγματα – έχουμε τη δύναμη να αποφασίσουμε πόσο ενοποιημένη θα πρέπει να είναι η αγορά πληρωμών μας.
Τα στοιχεία δείχνουν ότι τα εγχώρια σχήματα καρτών χάνουν μερίδιο αγοράς σε ολόκληρη την Ευρώπη[8], ενώ τα διεθνή σχήματα χρεώνουν υψηλές προμήθειες στις ευρωπαϊκές τράπεζες και στους Ευρωπαίους εμπόρους.[9]
Και η αυξανόμενη δημοφιλία των ψηφιακών πορτοφολιών, όπως το PayPal ή το Apple Pay, εκθέτει τις ευρωπαϊκές τράπεζες σε περαιτέρω εκροές προμηθειών και δεδομένων.
Πιο πρόσφατα, τα μέτρα που έλαβε η νέα κυβέρνηση των ΗΠΑ για την προώθηση των κρυπτοστοιχείων ενεργητικού και των σταθερών κρυπτονομισμάτων με κάλυψη δολαρίων ΗΠΑ εγείρουν ανησυχίες για τη χρηματοπιστωτική σταθερότητα και τη στρατηγική αυτονομία της Ευρώπης. Θα μπορούσαν να έχουν ως αποτέλεσμα όχι μόνο περαιτέρω απώλειες προμηθειών και δεδομένων, αλλά και τη μεταφορά καταθέσεων σε ευρώ στις Ηνωμένες Πολιτείες και την περαιτέρω ενίσχυση του ρόλου του δολαρίου στις διασυνοριακές πληρωμές. Ταυτόχρονα, οι ιδιωτικές επιχειρήσεις είναι όλο και πιο ανοικτές στην αποδοχή σταθερών κρυπτονομισμάτων για πληρωμές πελατών, γεγονός που θα μπορούσε να έχει εκτεταμένες συνέπειες για τη νομισματική κυριαρχία.[10]
Απέναντι σε αυτές τις προκλήσεις, χρειαζόμαστε μια σύμπραξη δημόσιου και ιδιωτικού τομέα για να διατηρήσουμε την κυριαρχία μας. Το ψηφιακό ευρώ – ως ευρωπαϊκό μέσο πληρωμής που εκδίδεται από την κεντρική τράπεζα και βασίζεται στη νομοθεσία της ΕΕ – θα αποτελέσει τον ακρογωνιαίο λίθο αυτής της σύμπραξης.
Θα διασφαλίσει ότι η ζώνη του ευρώ θα διατηρήσει τον έλεγχο του οικονομικού της μέλλοντος. Προσφέροντας μια ασφαλή και καθολικά αποδεκτή επιλογή ψηφιακών πληρωμών που θα είναι κατάλληλη για όλες τις περιπτώσεις χρήσης – και, κυρίως, θα υπόκειται σε ευρωπαϊκή διακυβέρνηση – θα μειώσει την εξάρτησή μας από ξένους παρόχους. Και θα περιορίσει τη δυνατότητα των σταθερών κρυπτονομισμάτων (stablecoins) σε ξένο νόμισμα να καταστούν ένα κοινό μέσο συναλλαγών εντός της ζώνης του ευρώ.[11]
Το ψηφιακό ευρώ θα παρέχει στους Ευρωπαίους καταναλωτές μια απλή και ασφαλή επιλογή ψηφιακών πληρωμών, δωρεάν για βασική χρήση, η οποία θα καλύπτει όλες τις ανάγκες πληρωμών τους παντού στη ζώνη του ευρώ, διαφυλάσσοντας παράλληλα την ιδιωτικότητά τους.[12] Επίσης, θα προστατεύει τους Ευρωπαίους εμπόρους από τις υπερβολικές χρεώσεις που επιβάλλουν τα διεθνή σχήματα καρτών και θα τους επιτρέπει να διαπραγματεύονται τις προμήθειες με αυτά τα σχήματα από ισχυρότερη θέση.[13]
Επιπλέον, το ψηφιακό ευρώ θα μπορεί να χρησιμοποιείται εκτός σύνδεσης, καθιστώντας τις καθημερινές πληρωμές μας πιο ανθεκτικές, καθώς τόσο οι καταναλωτές όσο και οι έμποροι θα εξακολουθούν να είναι σε θέση να χρησιμοποιούν το ψηφιακό ευρώ εκτός δικτύου.
Και, το σημαντικότερο, το ψηφιακό ευρώ θα επιτρέψει στους Ευρωπαίους παρόχους υπηρεσιών πληρωμών να λειτουργούν πάλι αυτόνομα.[14] Το ψηφιακό ευρώ δεν θα ανταγωνίζεται ιδιωτικές πρωτοβουλίες. Αντ’ αυτού, θα αξιοποιεί τις συνέργειες και θα επιτρέπει στις ιδιωτικές πρωτοβουλίες να επεκταθούν ευκολότερα σε ολόκληρη την ΕΕ. Με αυτόν τον τρόπο θα βοηθήσει να ξεπεραστούν τα εμπόδια που έχουν οδηγήσει στον σημερινό κατακερματισμό.
Ένα παράδειγμα αυτών των συνεργειών είναι η παροχή μιας ολοκληρωμένης λύσης που θα επιτρέπει σε ιδιωτικές πρωτοβουλίες να παρέχουν υπηρεσίες σε ολόκληρη τη ζώνη του ευρώ και να καλύπτουν αποτελεσματικά όλες τις περιπτώσεις χρήσης χάρη στα κοινά πρότυπα για το ψηφιακό ευρώ.
Αυτό σημαίνει ότι οι άνθρωποι δεν θα χρειάζεται να αναζητήσουν για τις πληρωμές τους εναλλακτικές λύσεις που προέρχονται από το εξωτερικό. Οι ευρωπαϊκές τράπεζες θα είναι σε θέση να διατηρήσουν τους πελάτες τους και να ανταμείβονται επαρκώς για τις υπηρεσίες τους.
Ο κόσμος των πληρωμών μεταβάλλεται με ταχείς ρυθμούς· για αυτόν τον λόγο είναι ζωτικής σημασίας να προχωρήσουμε με τη νομοθεσία για το ψηφιακό ευρώ τώρα.
Οι συνέπειες της αδράνειας γίνονται ολοένα και περισσότερο εμφανείς. Η αδράνεια θα μπορούσε να οδηγήσει σε απώλεια του ελέγχου των χρηματοπιστωτικών υποδομών μας, σε αυξημένη εξάρτηση από ξένα συστήματα και σε πιθανές διαταραχές στα τραπεζικά και πιστωτικά μας συστήματα. Η καθυστέρηση δημιουργίας του ψηφιακού ευρώ θα επιβράδυνε τη συλλογική αντίδραση του δημόσιου και του ιδιωτικού τομέα σε αυτούς τους κινδύνους. Οι Ευρωπαίοι πολίτες βασίζονται σε εμάς για να διασφαλίσουμε την ευκαιρία της Ευρώπης να γίνει παράγοντας αλλαγής αντί για απλός θεατής των εξελίξεων.
Το έργο του ψηφιακού ευρώ βρίσκεται σε καλό δρόμο
Θα ήθελα τώρα να επικεντρωθώ στην τεχνική πρόοδο του έργου μας.
Το νομικό πλαίσιο συμβάλλει αποφασιστικά στη διαμόρφωση του τρόπου λειτουργίας του ψηφιακού ευρώ, μεταξύ άλλων του καθεστώτος του ως νόμιμου χρήματος και του τρόπου προστασίας της ιδιωτικότητας. Παράλληλα, το έργο του ψηφιακού ευρώ προχωρά σύμφωνα με το χρονοδιάγραμμα και πλησιάζουμε στο τέλος της προπαρασκευαστικής φάσης.[15]
Μαζί με τους συμμετέχοντες στην αγορά επεξεργαζόμαστε το εγχειρίδιο κανόνων για το ψηφιακό ευρώ – ένα ενιαίο σύνολο κανόνων, προτύπων και διαδικασιών για τις πληρωμές σε ψηφιακό ευρώ.[16] Παλαιότερα είχατε ζητήσει πληροφορίες σχετικά με τα οφέλη που θα είχε για τον ιδιωτικό τομέα το ψηφιακό ευρώ. Αυτό το εγχειρίδιο κανόνων θα επιτρέψει στους Ευρωπαίους παρόχους πληρωμών να επεκτείνουν τις υπηρεσίες τους σε ολόκληρη τη ζώνη του ευρώ αξιοποιώντας τα ανοικτά πρότυπα και το καθεστώς νόμιμου χρήματος του ψηφιακού ευρώ. Μόλις εγκριθεί η νομοθεσία από τους συννομοθέτες, τα πρότυπα αυτά μπορούν να οριστικοποιηθούν και οι συμμετέχοντες στην αγορά μπορούν να τα χρησιμοποιήσουν, ακόμη και πριν από τη δυνητική έκδοση ψηφιακού ευρώ.[17] Αυτό θα μπορούσε να επισπεύσει τα οφέλη τόσο για τους εμπόρους όσο και για τους καταναλωτές. Εντός της εβδομάδας θα δημοσιεύσουμε επικαιροποιημένες πληροφορίες για την πρόοδο που έχουμε σημειώσει όσον αφορά την κατάρτιση του εγχειριδίου κανόνων.
Είναι ζωτικής σημασίας το ψηφιακό ευρώ να διασφαλίζει τη σταθερότητα του χρηματοπιστωτικού συστήματος: έχουμε λάβει υπόψη μας τις ανησυχίες σας για το θέμα αυτό, το οποίο και αποτελεί μία από τις βασικές μας προτεραιότητες. Όπως ανέφερα στην τελευταία μου ομιλία ενώπιον σας, αναπτύσσουμε επί του παρόντος τη μεθοδολογία που δημιουργεί μια στέρεη βάση ανάλυσης για τον καθορισμό του ορίου διακράτησης του ψηφιακού ευρώ.[18] Η μεθοδολογία αυτή βασίζεται στους τρεις πυλώνες που αναφέρονται στο σχέδιο νομοθετικής πρότασης – τη χρηστικότητα, τη νομισματική πολιτική και τη χρηματοπιστωτική σταθερότητα. Αξιοποιούμε τις παρατηρήσεις που λάβαμε από όλους τους ενδιαφερόμενους φορείς της αγοράς και σκοπεύουμε να δημοσιεύσουμε τα αποτελέσματα το καλοκαίρι. Από τα προκαταρκτικά ευρήματα προκύπτει ήδη ότι η χρήση του ψηφιακού ευρώ για τις καθημερινές πληρωμές δεν θα βλάψει τη χρηματοπιστωτική σταθερότητα, την τραπεζική εποπτεία ή τη νομισματική πολιτική.
Αυτή η προσπάθεια δημόσιου-ιδιωτικού τομέα για να ανακτηθεί η αυτονομία μας στον χώρο των πληρωμών λιανικής θα είναι πιθανότερο να ευοδωθεί εάν προωθεί και την καινοτομία, όπως ορισμένοι από εσάς έχετε αναφέρει παλαιότερα. Ως εκ τούτου, τον περασμένο Οκτώβριο δημοσιεύσαμε πρόσκληση εκδήλωσης ενδιαφέροντος για συμπράξεις καινοτομίας για το ψηφιακό ευρώ.[19] Πρωταρχικός στόχος είναι η διεξαγωγή δοκιμών σε υπό όρους πληρωμές και άλλες καινοτόμες περιπτώσεις χρήσης. Για παράδειγμα, διερευνούμε τη δυνατότητα να μπορούν οι άνθρωποι να πληρώνουν μόνο εάν παρέχεται μια δεδομένη υπηρεσία, αποφεύγοντας έτσι χρονοβόρες και αβέβαιες διαδικασίες επιστροφής χρημάτων.
Έχει εκδηλωθεί μεγάλο ενδιαφέρον από διάφορους τομείς της αγοράς, καθώς περίπου 100 αιτούντες επιθυμούν να συμμετάσχουν σε περαιτέρω δοκιμές για νέες περιπτώσεις χρήσης και τεχνολογικές λύσεις.[20] Αυτές οι συμπράξεις καινοτομίας θα ωφελήσουν τελικά όλους τους παρόχους και τους χρήστες του ψηφιακού ευρώ. Οι πάροχοι θα είναι σε θέση να επεκτείνουν την πελατειακή τους βάση και τα έσοδά τους, ενώ οι χρήστες θα ωφεληθούν από καινοτόμες επιλογές πληρωμών.
Επιπλέον, οι τεχνικές εργασίες για την προστασία της ιδιωτικότητας, τη λειτουργία εκτός σύνδεσης και τη λειτουργική ανθεκτικότητα προχωρούν ικανοποιητικά. Βρισκόμαστε επίσης στο μέσο της διαδικασίας ανάθεσης συμβάσεων για τη σύναψη συμφωνιών-πλαισίων με πιθανούς μελλοντικούς παρόχους υπηρεσιών του ψηφιακού ευρώ.[21]
Τέλος, διεξάγουμε εις βάθος έρευνα χρηστών για να συγκεντρώσουμε αξιοποιήσιμες πληροφορίες σχετικά με τις προτιμήσεις των χρηστών και να διασφαλίσουμε ότι το ψηφιακό ευρώ προσφέρει στους πολίτες σαφή οφέλη.[22] Αυτό το θέμα το θέσατε και εσείς επίσης στο πρόσφατο ψήφισμα του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου σχετικά με την Ετήσια Έκθεση της ΕΚΤ.[23]
Συμπεράσματα
Επιτρέψτε μου να ολοκληρώσω.
Τώρα είναι η στιγμή να αναλάβουμε δράση. Επείγει πλέον να επιτευχθεί πρόοδος όσον αφορά τόσο τον κανονισμό για το ψηφιακό ευρώ όσο και τον κανονισμό σχετικά με το καθεστώς νόμιμου χρήματος των μετρητών εάν θέλουμε να αυξήσουμε την ανθεκτικότητά μας σε πιθανές διαταραχές και να αντιστρέψουμε τη διαρκώς αυξανόμενη εξάρτησή μας από ξένες εταιρείες.
Τονίζουμε τη σημασία της στρατηγικής αυτονομίας της Ευρώπης από την αρχή του έργου για το ψηφιακό ευρώ.[24] Το θετικό είναι ότι τόσο οι συννομοθέτες όσο και η ΕΚΤ εργάζονται σκληρά για το θέμα αυτό τα τελευταία χρόνια.
Πρόκειται για ένα κοινό ευρωπαϊκό εγχείρημα του δημόσιου και του ιδιωτικού τομέα και, ως συννομοθέτες, διαδραματίζετε καίριο ρόλο στην υλοποίησή του. Τώρα είναι η στιγμή να γίνει πραγματικότητα η στρατηγική αυτονομία της Ευρώπης στον κρίσιμο τομέα των πληρωμών.
Για να στεφθεί με επιτυχία το ψηφιακό ευρώ, χρειαζόμαστε ισχυρή και μακρόπνοη νομοθεσία. Η ΕΚΤ είναι έτοιμη να σας στηρίξει με τεχνικές πληροφορίες καθώς προχωρούν οι διαβουλεύσεις σας και, φυσικά, θα συνεχίσουμε να σας ενημερώνουμε για την πρόοδο που σημειώνουμε.
Σε έναν ταχέως μεταβαλλόμενο κόσμο, ας δείξουμε σε όλους τους Ευρωπαίους ότι αντιμετωπίζουμε τις προκλήσεις κατά μέτωπο, προστατεύουμε το νόμισμά μας και διαφυλάσσουμε την ελευθερία των πολιτών να επιλέγουν τον τρόπο με τον οποίο κάνουν τις πληρωμές τους.
Σας ευχαριστώ για την προσοχή σας.
ECB (2024), Study on the payment attitudes of consumers in the euro area (SPACE), Δεκέμβριος.
ECB (2025), Report on card schemes and processors, Φεβρουάριος. Επιπλέον, ένας μικρός μόνον αριθμός ευρωπαϊκών χωρών προσφέρει εγχώρια επιλογή πληρωμής για ηλεκτρονικές αγορές.
Σύμφωνα με τα πιο πρόσφατα στατιστικά στοιχεία της ΕΚΤ για τις πληρωμές, το α΄ εξάμηνο του 2024 τα διεθνή σχήματα καρτών αντιπροσώπευαν το 66% του συνόλου των συναλλαγών που εκκινήθηκαν ηλεκτρονικά με κάρτες οι οποίες έχουν εκδοθεί στη ζώνη του ευρώ (έναντι 61% το 2022).
Η συνολική αξία των τραπεζογραμματίων ευρώ σε κυκλοφορία είναι σήμερα λίγο μικρότερη από 1,6 τρισεκ. ευρώ. Και τα τραπεζογραμμάτια κυκλοφορούν γρήγορα: το 2024 η αξία των τραπεζογραμματίων που παρείχαν οι τράπεζες στους πελάτες τους διαμορφώθηκε σε παρόμοιο επίπεδο, ελαφρώς πάνω από 1,6 τρισεκ. ευρώ.
Σκοπός της στρατηγικής του Ευρωσυστήματος για τα μετρητά είναι να διασφαλίζει ότι τα μετρητά εξακολουθούν να είναι ευρέως διαθέσιμα και αποδεκτά τόσο ως μέσο πληρωμής όσο και ως μέσο αποθήκευσης αξίας. Βλ. επίσης ΕΚΤ (2025), «Η ΕΚΤ επιλέγει μοτίβα για τα μελλοντικά τραπεζογραμμάτια ευρώ», δελτίο Τύπου, 31 Ιανουαρίου.
Η προσέγγιση αυτή διασφαλίζει ασφάλεια δικαίου για τις πληρωμές με φυσική παρουσία και ευθυγραμμίζεται με τις διατάξεις που ορίζονται στο σχέδιο κανονισμού για το ψηφιακό ευρώ. Βλ. Πρόταση κανονισμού του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου σχετικά με το καθεστώς νόμιμου χρήματος των τραπεζογραμματίων και κερμάτων σε ευρώ, Ευρωπαϊκή Επιτροπή, COM(2023) 364 final της 28 Ιουνίου 2023 και γνώμη της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας, της 13ης Οκτωβρίου 2023, αναφορικά με πρόταση κανονισμού σχετικά με το καθεστώς νόμιμου χρήματος των τραπεζογραμματίων και κερμάτων σε ευρώ (CON/2023/31).
ECB (2024), op. cit.
ECB (2025), Report on card schemes and processors, Φεβρουάριος.
EuroCommerce (2024), «EU businesses’ competitiveness impacted by current cards payments landscape – a call for urgent action», έγγραφο θέσης, 8 Ιουλίου.
Για παράδειγμα, η εταιρεία PayPal ανακοίνωσε τα σχέδιά της να προσφέρει τα δικά της σταθερά κρυπτονομίσματα (PayPal USD – PYUSD) ως επιλογή πληρωμής σε περισσότερους από 20 εκατομμύρια μικρούς και μεσαίους εμπόρους έως το τέλος του 2025. Αυτό θα επιτρέψει στους εμπόρους να πληρώνουν εύκολα τους προμηθευτές τους σε σταθερά κρυπτονομίσματα μέσω μιας νέας υπηρεσίας για την πληρωμή λογαριασμών που θα βασίζεται σε PYUSD. Αντί οι πληρωμές να διενεργούνται μέσω των παραδοσιακών τραπεζικών δικτύων, οι επιχειρήσεις θα μπορούν να αποστέλλουν άμεσα PYUSD, χωρίς τη συμμετοχή ενδιάμεσων φορέων. Το PYUSD μπορεί να χρησιμοποιηθεί οπουδήποτε γίνεται αποδεκτό το PayPal, συμπεριλαμβανομένων εκατομμυρίων εμπόρων παγκοσμίως. Ως εκ τούτου, το PYUSD μπορεί ήδη να χρησιμοποιηθεί ως επιλογή πληρωμής σε πλατφόρμες ηλεκτρονικού εμπορίου και σε τερματικά στα σημεία πώλησης, επιτρέποντας στους εμπόρους να δέχονται πληρωμές από τους πελάτες.
Βλ. επίσης Lane, P.R. (2025), «The digital euro: maintaining the autonomy of the monetary system», ομιλία στο πλαίσιο του συνεδρίου University College Cork Economics Society Conference 2025, Κόρκ, 20 Μαρτίου.
Η λειτουργία εκτός σύνδεσης θα επιτρέπει τη χρήση του ψηφιακού ευρώ ακόμη και όταν η σύνδεση στο διαδίκτυο δεν είναι καλή ή οι χρήστες βρίσκονται εκτός δικτύου. Πριν από τη διενέργεια πληρωμής, ο χρήστης θα πρέπει να μεταφέρει εκ των προτέρων χρήματα στον εκτός σύνδεσης λογαριασμό πληρωμών του σε ψηφιακό ευρώ, τα οποία θα αποθηκεύονται τοπικά στη συσκευή του. Η πληρωμή θα πραγματοποιείται χωρίς καμία συμμετοχή τρίτων. Για περισσότερες πληροφορίες σχετικά με την προστασία της ιδιωτικότητας, βλ. Daman, M.G.A. (2024), «Making the digital euro truly private», The ECB Blog, ECB, 13 Ιουνίου.
Όπως συμβαίνει σήμερα με άλλα συστήματα πληρωμών, οι πάροχοι υπηρεσιών πληρωμών που θα διανέμουν το ψηφιακό ευρώ θα μπορούν να χρεώνουν τους εμπόρους για αυτές τις υπηρεσίες. Για τον καθορισμό των τιμών για τους εμπόρους και τους παρόχους υπηρεσιών πληρωμών θα ισχύει ανώτατο όριο, όπως προτείνεται από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή στη νομοθετική πρότασή της για το ψηφιακό ευρώ. Όπως και για την παραγωγή και την έκδοση τραπεζογραμματίων, το Ευρωσύστημα θα αναλάβει το κόστος για τη δημιουργία του σχήματος και της υποδομής του ψηφιακού ευρώ.
Υπάρχουν διάφορα παραδείγματα πρωτοβουλιών της αγοράς που αποσκοπούν στην παροχή πανευρωπαϊκών λύσεων. Για παράδειγμα, 14 τράπεζες από τη Γαλλία, τη Γερμανία, το Βέλγιο, τις Κάτω Χώρες και το Λουξεμβούργο επιδιώκουν να εδραιώσουν ένα νέο εμπορικό σήμα, το Wero, στο πλαίσιο της Ευρωπαϊκής Πρωτοβουλίας Πληρωμών (European Payments Initiative – EPI). Επί του παρόντος το Wero προσφέρει λύσεις τόσο για πληρωμές μεταξύ προσώπων όσο και για ηλεκτρονικές πληρωμές (όπου γίνονται αποδεκτές). Αυτή είναι μια θετική εξέλιξη, όμως το Wero εξακολουθεί να έχει περιορισμένη εμβέλεια στην ΕΕ και δεν σκοπεύει να επεκταθεί στις πληρωμές στα σημεία πώλησης με λύση ανέπαφων συναλλαγών (NFC). Παράλληλα, δημιουργήθηκε η EuroPA, η Ευρωπαϊκή Συμμαχία Πληρωμών (European Payments Alliance), στο πλαίσιο της οποίας οι Bancomat, Bizum και MB WAY έχουν αρχίσει να αναπτύσσουν τις υπηρεσίες τους ώστε οι χρήστες στην Ιταλία, την Πορτογαλία, την Ισπανία και την Ανδόρα να μπορούν να αποστέλλουν και να λαμβάνουν χρήματα άμεσα μέσω του αριθμού του κινητού τηλεφώνου τους. Ενώ η διαλειτουργικότητα μεταξύ των εγχώριων σχημάτων έχει τη δυνατότητα να συνδέει χωριστά συστήματα πληρωμών, η επίτευξη μιας πραγματικά απρόσκοπτης και ολοκληρωμένης εμπειρίας πληρωμών απαιτεί να ξεπεραστούν σημαντικές προκλήσεις σε τεχνικό και κανονιστικό επίπεδο, καθώς και σε επίπεδο εμπειρίας χρήστη, ιδίως όταν εξετάζονται διάφορες περιπτώσεις χρήσης, όπως τα σημεία πώλησης και το ηλεκτρονικό εμπόριο. Αυτές οι ευρωπαϊκές ιδιωτικές πρωτοβουλίες θα μπορούσαν να αξιοποιήσουν τα ανοικτά πρότυπα και το καθεστώς νόμιμου χρήματος του ψηφιακού ευρώ, επεκτείνοντας έτσι τη δραστηριότητά τους σε νέες χώρες και αντιμετωπίζοντας τις νέες περιπτώσεις χρήσης με οικονομικά αποδοτικότερο τρόπο.
ECB (2024), Progress on the preparation phase of a digital euro – Second Progress Report, 2 Δεκεμβρίου.
Το Ευρωσύστημα συγκρότησε μια ομάδα κατάρτισης εγχειριδίου κανόνων (Rulebook Development Group) για το σχήμα του ψηφιακού ευρώ, προκειμένου να συγκεντρώσει στοιχεία από τον χρηματοπιστωτικό κλάδο, τους καταναλωτές και τους εμπόρους. Η ομάδα αποτελείται από 22 εμπειρογνώμονες του δημόσιου και του ιδιωτικού τομέα με εμπειρία στον χρηματοοικονομικό τομέα και στον τομέα των πληρωμών. Βλ. ECB (2023), «Members of the Rulebook Development Group», 15 Φεβρουαρίου. Για περισσότερες πληροφορίες, βλ. την επιστολή του Piero Cipollone προς την Aurore Lalucq, Πρόεδρο της Επιτροπής Οικονομικής και Νομισματικής Πολιτικής του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, με τίτλο «Update on work of digital euro Rulebook Development Group», 5 Σεπτεμβρίου 2024.
Το εγχειρίδιο κανόνων για το ψηφιακό ευρώ θα καταστήσει τα κοινά πρότυπα υποχρεωτικά σε ολόκληρη τη ζώνη του ευρώ. Τα πρότυπα αποδοχής του ψηφιακού ευρώ θα διατίθενται δωρεάν για εκ νέου χρήση από ιδιωτικούς φορείς, οι οποίοι θα μπορούν να αναπτύξουν τις υπηρεσίες τους σε αυτή τη βάση. Αυτό θα βοηθήσει τους ιδιωτικούς παρόχους να επιτύχουν πανευρωπαϊκή αποδοχή σε τεχνικό επίπεδο, οδηγώντας σε αποδοτικότητα κόστους και σε μια πιο ενοποιημένη ευρωπαϊκή αγορά πληρωμών. Η επέκταση τόσο της γεωγραφικής τους κάλυψης όσο και του χαρτοφυλακίου προϊόντων τους θα τους επιτρέψει επίσης να γίνουν πιο ανταγωνιστικοί σε διεθνές επίπεδο. Ενώ η αποδοχή θα είναι τεχνικά κατοχυρωμένη, θα εξακολουθούν να χρειάζονται εμπορικές συμφωνίες.
Η ΕΚΤ συνεργάζεται με εμπειρογνώμονες από τις εθνικές κεντρικές τράπεζες και τις εθνικές αρμόδιες αρχές με σκοπό την ανάπτυξη ολοκληρωμένης μεθοδολογίας για τις παραμέτρους προσδιορισμού του ορίου διακράτησης του ψηφιακού ευρώ. Κατά την τεχνική συνεδρίαση για το ψηφιακό ευρώ που πραγματοποιήθηκε στις 16 Ιουλίου 2024, οι ενώσεις που συμμετέχουν στο Συμβούλιο Πληρωμών Λιανικής σε Ευρώ αντάλλαξαν τις απόψεις τους σχετικά με τους παράγοντες που επηρεάζουν αυτές τις παραμέτρους, οι οποίες ελήφθησαν υπόψη στη διαδικασία ανάπτυξης. Βλ. ECB (2024), «Preliminary methodology for calibrating holding limits», 10 Δεκεμβρίου.
ECB (2024), «Call for expressions of interest in innovation partnerships for the digital euro», MIP News, 31 Οκτωβρίου.
Μεταξύ των αιτούντων περιλαμβάνονταν 25 νεοφυείς επιχειρήσεις, 18 εταιρείες πληροφορικής, δέκα άλλοι πάροχοι υπηρεσιών πληρωμών, εννέα πανεπιστήμια και πέντε τράπεζες. Ορισμένα παραδείγματα νέων περιπτώσεων χρήσης είναι μεταξύ άλλων: i) η μετακίνηση με τον προαστιακό με τη χρήση έξυπνης κινητής συσκευής για την είσοδο/έξοδο από τον σταθμό και η δυνατότητα υπό όρους επιστροφής χρημάτων σε περίπτωση καθυστέρησης της μεταφορικής υπηρεσίας· ii) η εφαρμογή των δικαιωμάτων υπαναχώρησης των καταναλωτών σε περιπτώσεις συνδρομών σε προϊόντα/υπηρεσίες, διαδικασία η οποία σήμερα δεν είναι πάντοτε διαφανής.
Το 2024 ξεκινήσαμε τη διαδικασία για την επιλογή δυνητικών παρόχων. Δημοσιεύσαμε προσκλήσεις υποβολής αιτήσεων για τη σύναψη συμφωνιών-πλαισίων για πέντε επιμέρους συστατικά μέρη (components) του ψηφιακού ευρώ τα οποία αναμένεται να τελούν υπό τη διαχείριση παρόχων εκτός του Ευρωσυστήματος: i) το συστατικό μέρος που αφορά την εξεύρεση ψευδωνύμου (alias lookup)· ii) το συστατικό μέρος που αφορά την ασφαλή ανταλλαγή πληροφοριών πληρωμής· iii) το συστατικό μέρος που αφορά την αντιμετώπιση της απάτης και τη διαχείρισης των κινδύνων· iv) το συστατικό μέρος που αφορά τη λειτουργία εκτός σύνδεσης· και v) το συστατικό μέρος που αφορά την εφαρμογή (app) του ψηφιακού ευρώ και τη σχετική εργαλειοθήκη ανάπτυξης λογισμικού. Άλλα συστατικά μέρη, όπως ο διακανονισμός των πληρωμών, θα προέρχονται από παρόχους εντός του Ευρωσυστήματος. Για περισσότερες πληροφορίες, βλ. την επιστολή του Piero Cipollone προς την Irene Tinagli, πρόεδρο της Επιτροπής Οικονομικής και Νομισματικής Πολιτικής του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, με τίτλο «Update on work of digital euro Rulebook Development Group and start of selection procedure for potential digital euro providers», 3 Ιανουαρίου 2024.
Η ΕΚΤ ανέθεσε σε εξειδικευμένο πάροχο τη διεξαγωγή ολοκληρωμένης έρευνας χρηστών, η οποία ξεκίνησε τον Σεπτέμβριο του 2024. Σκοπός αυτής της έρευνας είναι η συγκέντρωση αξιοποιήσιμων πληροφοριών σχετικά με τις προτιμήσεις των χρηστών προκειμένου να βελτιωθεί η πρόταση αξίας του ψηφιακού ευρώ. Οι βασικοί τομείς ενδιαφέροντος περιλαμβάνουν: i) μια γενική ανάλυση με κατάτμηση σε κατηγορίες του ευρύτερου πληθυσμού για να προσδιοριστεί ποιοι θα μπορούσαν να χρησιμοποιούν το ψηφιακό ευρώ και ποιες θα ήταν οι ανάγκες τους· ii) προτιμήσεις των χρηστών όσον αφορά τα όρια διακράτησης οι οποίες θα ληφθούν υπόψη στις τεχνικές εργασίες για τη μεθοδολογία όσον αφορά τις παραμέτρους προσδιορισμού του ορίου διακράτησης· και iii) διεξοδικές μελέτες σε ευάλωτες ομάδες και μικρούς εμπόρους. Οι μεθοδολογίες που χρησιμοποιούνται περιλαμβάνουν έρευνες, ομάδες στοχευμένης έρευνας (focus groups), συνεντεύξεις ατόμων με όμοια χαρακτηριστικά (peer interviews) και μια διαδικτυακή κοινότητα για ταχεία διαβούλευση με τους χρήστες. Τα πορίσματα της έρευνας αναμένεται να δημοσιευθούν στα μέσα του 2025.
Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο (2025), ΕΚΘΕΣΗ σχετικά με την ετήσια έκθεση της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας για το 2024, 22 Ιανουαρίου.
ECB (2020), Report on a digital euro, Οκτώβριος.
Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα
Γενική Διεύθυνση Επικοινωνίας
- Sonnemannstrasse 20
- 60314 Frankfurt am Main, Germany
- +49 69 1344 7455
- media@ecb.europa.eu
Η αναπαραγωγή επιτρέπεται εφόσον γίνεται αναφορά στην πηγή.
Εκπρόσωποι Τύπου