ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΤΥΠΟΥ

Christine Lagarde, Πρόεδρος της ΕΚΤ
Luis de Guindos, Αντιπρόεδρος της ΕΚΤ

Φρανκφούρτη, 21 Ιανουαρίου 2021

Κυρίες και κύριοι, ο Αντιπρόεδρος και εγώ σας καλωσορίζουμε με μεγάλη χαρά στην καθιερωμένη συνέντευξη Τύπου. Θα σας ενημερώσουμε τώρα για τα αποτελέσματα της σημερινής συνεδρίασης του Διοικητικού Συμβουλίου, στην οποία συμμετείχε και ο Εκτελεστικός Αντιπρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, κ. Dombrovskis.

Η έναρξη των εκστρατειών εμβολιασμού σε ολόκληρη τη ζώνη του ευρώ αποτελεί σημαντικό ορόσημο για την επίλυση της τρέχουσας υγειονομικής κρίσης. Ωστόσο, η πανδημία συνεχίζει να θέτει σοβαρούς κινδύνους για τη δημόσια υγεία καθώς και για την οικονομία στη ζώνη του ευρώ και παγκοσμίως. Η νέα έξαρση των κρουσμάτων κορωνοϊού (COVID-19) και τα αυστηρά και παρατεταμένα περιοριστικά μέτρα που έχουν επιβληθεί σε πολλές χώρες της ζώνης του ευρώ διαταράσσουν την οικονομική δραστηριότητα. Η δραστηριότητα στον τομέα της μεταποίησης εξακολουθεί να είναι ανθεκτική, αλλά η δραστηριότητα στον τομέα των υπηρεσιών σημειώνει σοβαρή κάμψη, αν και σε μικρότερο βαθμό από ό,τι κατά το πρώτο κύμα της πανδημίας στις αρχές του 2020. Η παραγωγή πιθανώς συρρικνώθηκε το δ΄ τρίμηνο του 2020 και η έξαρση της πανδημίας θέτει ορισμένους καθοδικούς κινδύνους για τις βραχυπρόθεσμες οικονομικές προοπτικές. Ο πληθωρισμός παραμένει πολύ χαμηλός σε ένα περιβάλλον υποτονικής ζήτησης και σημαντικής υπερπροσφοράς στις αγορές εργασίας και προϊόντων. Συνολικά, τα εισερχόμενα στοιχεία επιβεβαιώνουν την προηγούμενη εκτίμηση του βασικού σεναρίου μας για εντονότερο βραχυπρόθεσμο αντίκτυπο της πανδημίας στην οικονομία και παρατεταμένη υποτονικότητα του πληθωρισμού.

Σε αυτό το περιβάλλον τα εκτεταμένα μέτρα τόνωσης από την πλευρά της νομισματικής πολιτικής συνεχίζουν να είναι ουσιώδη για τη διατήρηση ευνοϊκών συνθηκών χρηματοδότησης στη διάρκεια της πανδημίας για όλους τους τομείς της οικονομίας. Συμβάλλοντας στη μείωση της αβεβαιότητας και στην ενίσχυση της εμπιστοσύνης, τα μέτρα αυτά θα ενθαρρύνουν τις καταναλωτικές δαπάνες και τις επιχειρηματικές επενδύσεις, στηρίζοντας την οικονομική δραστηριότητα και διαφυλάσσοντας τη σταθερότητα των τιμών μεσοπρόθεσμα. Στο μεταξύ, η αβεβαιότητα παραμένει υψηλή, μεταξύ άλλων και όσον αφορά τη δυναμική της πανδημίας και την ταχύτητα των εκστρατειών εμβολιασμού. Θα συνεχίσουμε επίσης να παρακολουθούμε τις εξελίξεις στη συναλλαγματική ισοτιμία σε ό,τι αφορά τις ενδεχόμενες συνέπειές τους για τις μεσοπρόθεσμες προοπτικές του πληθωρισμού. Παραμένουμε έτοιμοι να προσαρμόσουμε καταλλήλως όλα τα μέσα που διαθέτουμε προκειμένου να διασφαλίσουμε ότι ο πληθωρισμός θα κινηθεί προς επίπεδα συμβατά με την επιδίωξή μας κατά τρόπο διαρκή, σύμφωνα με τη δέσμευσή μας για συμμετρία.

Στο πλαίσιο αυτό, αποφασίσαμε να επανεπιβεβαιώσουμε την πολύ διευκολυντική κατεύθυνση της νομισματικής πολιτικής μας.

Πρώτον, το Διοικητικό Συμβούλιο αποφάσισε να διατηρήσει τα βασικά επιτόκια της ΕΚΤ αμετάβλητα. Αναμένουμε ότι θα παραμείνουν στα σημερινά τους ή σε χαμηλότερα επίπεδα έως ότου διαπιστώσουμε ότι οι προοπτικές για τον πληθωρισμό συγκλίνουν σθεναρά προς επίπεδο πλησίον, σε επαρκή βαθμό, αλλά κάτω του 2%, εντός του χρονικού ορίζοντα προβολής που εξετάζουμε και ότι αυτή η σύγκλιση αντανακλάται κατά τρόπο συνεπή στη δυναμική του υποκείμενου πληθωρισμού.

Δεύτερον, θα συνεχίσουμε τη διενέργεια αγορών στο πλαίσιο του έκτακτου προγράμματος αγοράς στοιχείων ενεργητικού λόγω πανδημίας (pandemic emergency purchase programme - PEPP), το συνολικό ποσό του οποίου ανέρχεται σε 1.850 δισεκ. ευρώ. Θα διενεργούμε καθαρές αγορές στοιχείων ενεργητικού στο πλαίσιο του PEPP τουλάχιστον μέχρι το τέλος Μαρτίου 2022 και, σε κάθε περίπτωση, μέχρις ότου το Διοικητικό Συμβούλιο κρίνει ότι η κρίση του κορωνοϊού έχει λήξει.

Οι αγορές στο πλαίσιο του PEPP θα διενεργούνται με σκοπό τη διατήρηση ευνοϊκών συνθηκών χρηματοδότησης στη διάρκεια της πανδημίας. Θα διενεργούμε τις αγορές μας με ευελιξία σύμφωνα με τις συνθήκες της αγοράς και με σκοπό να αποτρέψουμε την υιοθέτηση αυστηρότερων όρων χρηματοδότησης που δεν συμβαδίζουν με την αντιστάθμιση της προς τα κάτω επίδρασης που ασκεί η πανδημία στην προβλεπόμενη πορεία του πληθωρισμού. Επιπλέον, η ευελιξία των αγορών ως προς τον χρόνο, τις κατηγορίες στοιχείων ενεργητικού και τις χώρες θα συνεχίσει να στηρίζει την ομαλή μετάδοση της νομισματικής πολιτικής. Εάν μπορούν να διατηρηθούν ευνοϊκές συνθήκες χρηματοδότησης με ροές αγορών στοιχείων ενεργητικού που δεν οδηγούν σε εξάντληση του συνολικού ποσού του PEPP στη διάρκεια του χρονικού ορίζοντα των καθαρών αγορών του, το ποσό αυτό δεν χρειάζεται να χρησιμοποιηθεί στο ακέραιο. Ομοίως, το συνολικό ποσό μπορεί, εφόσον χρειαστεί, να αναπροσαρμοστεί με σκοπό τη διατήρηση ευνοϊκών συνθηκών χρηματοδότησης οι οποίες θα συμβάλουν στην αντιστάθμιση της αρνητικής διαταραχής που προκαλεί η πανδημία στην πορεία του πληθωρισμού.

Θα συνεχίσουμε να επανεπενδύουμε τα ποσά κεφαλαίου από την εξόφληση τίτλων που αποκτήθηκαν στο πλαίσιο του PEPP κατά τη λήξη τους τουλάχιστον μέχρι το τέλος του 2023. Σε κάθε περίπτωση, η μελλοντική σταδιακή μείωση (roll-off) του χαρτοφυλακίου PEPP θα ρυθμιστεί κατά τρόπο ώστε να αποφευχθούν παρεμβολές στην ενδεδειγμένη κατεύθυνση της νομισματικής πολιτικής.

Τρίτον, θα συνεχιστεί η διενέργεια καθαρών αγορών στο πλαίσιο του προγράμματος αγοράς στοιχείων ενεργητικού (asset purchase programme – APP) με ύψος 20 δισεκ. ευρώ μηνιαίως. Εξακολουθούμε να αναμένουμε ότι οι μηνιαίες καθαρές αγορές στοιχείων ενεργητικού στο πλαίσιο του APP θα διενεργούνται για όσο χρονικό διάστημα κρίνεται αναγκαίο προκειμένου να ενισχυθεί η διευκολυντική επίδραση των επιτοκίων πολιτικής μας και ότι θα λήξουν λίγο πριν αρχίσουμε να αυξάνουμε τα βασικά επιτόκια της ΕΚΤ.

Σκοπεύουμε επίσης να συνεχίσουμε να επανεπενδύουμε, πλήρως, τα ποσά από την εξόφληση τίτλων αποκτηθέντων στο πλαίσιο του APP κατά τη λήξη τους για παρατεταμένη χρονική περίοδο μετά την ημερομηνία κατά την οποία θα αρχίσουμε να αυξάνουμε τα βασικά επιτόκια της ΕΚΤ και πάντως για όσο χρονικό διάστημα χρειαστεί για τη διατήρηση ευνοϊκών συνθηκών ρευστότητας και ενός διευκολυντικού, σε μεγάλο βαθμό, χαρακτήρα της νομισματικής πολιτικής.

Τέλος, θα συνεχίσουμε να παρέχουμε άφθονη ρευστότητα μέσω των πράξεων αναχρηματοδότησης που διενεργούμε. Πιο συγκεκριμένα, η τρίτη σειρά στοχευμένων πράξεων πιο μακροπρόθεσμης αναχρηματοδότησης (ΣΠΠΜΑ III) που έχουμε θεσπίσει εξακολουθεί να αποτελεί ελκυστική πηγή χρηματοδότησης για τις τράπεζες, στηρίζοντας τη χορήγηση τραπεζικών δανείων σε επιχειρήσεις και νοικοκυριά.

Επιτρέψτε μου τώρα να σας παρουσιάσω με περισσότερες λεπτομέρειες την αξιολόγησή μας, ξεκινώντας από την οικονομική ανάλυση. Έπειτα από απότομη συρρίκνωση το α΄ εξάμηνο του 2020, το πραγματικό ΑΕΠ της ζώνης του ευρώ ανέκαμψε έντονα και αυξήθηκε κατά 12,4%, σε τριμηνιαία βάση, το γ΄ τρίμηνο, αν και παρέμεινε πολύ κάτω από τα προ της πανδημίας επίπεδα. Τα εισερχόμενα οικονομικά στοιχεία, αποτελέσματα ερευνών και δείκτες υψηλής συχνότητας υποδηλώνουν ότι η νέα έξαρση της πανδημίας και η σχετική υιοθέτηση αυστηρότερων περιοριστικών μέτρων έχουν πιθανώς οδηγήσει σε μείωση της δραστηριότητας το δ΄ τρίμηνο του 2020 και επίσης ότι αναμένεται να επηρεάσουν αρνητικά τη δραστηριότητα το α΄ τρίμηνο του τρέχοντος έτους. Συνοπτικά, αυτό συμφωνεί σε γενικές γραμμές με το πιο πρόσφατο βασικό σενάριο των μακροοικονομικών προβολών του Δεκεμβρίου 2020.

Οι οικονομικές εξελίξεις εξακολουθούν να είναι ανομοιογενείς μεταξύ τομέων, καθώς ο τομέας των υπηρεσιών επηρεάζεται δυσμενέστερα από τους νέους περιορισμούς στην κοινωνική αλληλεπίδραση και την κινητικότητα σε σύγκριση με τον βιομηχανικό τομέα. Μολονότι τα μέτρα δημοσιονομικής πολιτικής συνεχίζουν να στηρίζουν τα νοικοκυριά και τις επιχειρήσεις, οι καταναλωτές παραμένουν επιφυλακτικοί λόγω της πανδημίας και των επιπτώσεών της στην απασχόληση και τα έσοδα. Επιπλέον, οι ασθενέστεροι ισολογισμοί των επιχειρήσεων και η αβεβαιότητα για τις οικονομικές προοπτικές εξακολουθούν να επηρεάζουν αρνητικά τις επιχειρηματικές επενδύσεις.

Όσον αφορά τις μελλοντικές εξελίξεις, η σταδιακή εφαρμογή των εμβολίων, η οποία ξεκίνησε στα τέλη Δεκεμβρίου, αφήνει περιθώρια για μεγαλύτερη εμπιστοσύνη στην επίλυση της υγειονομικής κρίσης. Ωστόσο, θα χρειαστεί χρόνος μέχρις ότου επιτευχθεί εκτεταμένη ανοσία και δεν μπορούν να αποκλειστούν περαιτέρω δυσμενείς εξελίξεις σε σχέση με την πανδημία. Σε μεσοπρόθεσμο ορίζοντα, η ανάκαμψη της οικονομίας της ζώνης του ευρώ θα πρέπει να στηριχθεί από ευνοϊκές συνθήκες χρηματοδότησης, επεκτατική κατεύθυνση της δημοσιονομικής πολιτικής κα ανάκαμψη της ζήτησης καθώς θα αίρονται τα περιοριστικά μέτρα και θα υποχωρεί η αβεβαιότητα.

Συνολικά, οι κίνδυνοι που περιβάλλουν τις προοπτικές για την ανάπτυξη στη ζώνη του ευρώ παραμένουν καθοδικοί, είναι όμως λιγότερο έντονοι. Οι ειδήσεις για τις προοπτικές της παγκόσμιας οικονομίας, τη συμφωνία για τις μελλοντικές σχέσεις ΕΕ-Ηνωμένου Βασιλείου και την έναρξη των εκστρατειών εμβολιασμού είναι ενθαρρυντικές, όμως η εξελισσόμενη πανδημία και οι επιπτώσεις της στις οικονομικές και χρηματοπιστωτικές συνθήκες συνεχίζουν να αποτελούν πηγές καθοδικού κινδύνου.

Ο ετήσιος πληθωρισμός της ζώνης του ευρώ παρέμεινε αμετάβλητος σε -0,3% τον Δεκέμβριο. Με βάση την τρέχουσα δυναμική των τιμών της ενέργειας, ο μετρούμενος πληθωρισμός είναι πιθανόν να αυξηθεί τους επόμενους μήνες, υποβοηθούμενος και από τη λήξη της προσωρινής μείωσης του ΦΠΑ στη Γερμανία. Ωστόσο, οι υποκείμενες πιέσεις στις τιμές αναμένεται να παραμείνουν συγκρατημένες λόγω της υποτονικής ζήτησης, κυρίως στον τουριστικό και τον ταξιδιωτικό τομέα, καθώς και λόγω των χαμηλών πιέσεων στους μισθούς και της ανατίμησης της συναλλαγματικής ισοτιμίας του ευρώ. Όταν ο αντίκτυπος της πανδημίας εξασθενήσει, η ανάκαμψη της ζήτησης, υποβοηθούμενη από τη διευκολυντική κατεύθυνση της δημοσιονομικής και της νομισματικής πολιτικής, θα ασκήσει ανοδική πίεση στον πληθωρισμό μεσοπρόθεσμα. Οι δείκτες μέτρησης βάσει ερευνών καθώς και οι βασιζόμενοι στις αγορές δείκτες πιο μακροπρόθεσμων προσδοκιών για τον πληθωρισμό παραμένουν σε χαμηλά επίπεδα, μολονότι οι βασιζόμενοι στις αγορές δείκτες προσδοκιών για τον πληθωρισμό έχουν σημειώσει μικρή άνοδο.

Όσον αφορά τη νομισματική ανάλυση, ο ετήσιος ρυθμός αύξησης της ποσότητας χρήματος με την ευρεία έννοια (Μ3) επιταχύνθηκε σε 11,0% τον Νοέμβριο του 2020, έναντι 10,5% τον Οκτώβριο, αντανακλώντας τη συνεχή αύξηση των καταθέσεων. Η έντονη αύξηση της ποσότητας χρήματος εξακολουθεί να στηρίζεται από τις συνεχιζόμενες αγορές στοιχείων ενεργητικού από το Ευρωσύστημα, οι οποίες αποτελούν αυτήν τη στιγμή τη μεγαλύτερη πηγή δημιουργίας χρήματος. Στο πλαίσιο της σταθερά αυξημένης προτίμησης για ρευστότητα στον τομέα διακράτησης χρήματος και του χαμηλού κόστους ευκαιρίας όσον αφορά τη διακράτηση χρήματος στις πιο ρευστές μορφές του, το στενό νομισματικό μέγεθος Μ1 εξακολουθεί να είναι ο βασικός παράγοντας που συμβάλλει στην αύξηση της ποσότητας χρήματος με την ευρεία έννοια.

Οι εξελίξεις στα δάνεια προς τον ιδιωτικό τομέα χαρακτηρίστηκαν από μέτριο επίπεδο χορηγήσεων προς μη χρηματοπιστωτικές επιχειρήσεις και ανθεκτικό επίπεδο χορηγήσεων προς νοικοκυριά. Η μηνιαία ροή δανείων προς μη χρηματοπιστωτικές επιχειρήσεις παρέμεινε πολύ συγκρατημένη τον Νοέμβριο, συνεχίζοντας την πορεία που ακολουθεί από το τέλος του καλοκαιριού. Ταυτόχρονα, ο ετήσιος ρυθμός αύξησης παρέμεινε σε γενικές γραμμές αμετάβλητος, σε 6,9%, αντανακλώντας σταθερά την πολύ ισχυρή αύξηση των δανείων το α΄ εξάμηνο του έτους. Ο ετήσιος ρυθμός αύξησης των δανείων προς νοικοκυριά παρέμεινε σε γενικός γραμμές σταθερός σε 3,1% τον Νοέμβριο, στο πλαίσιο σημαντικής θετικής μηνιαίας ροής.

Η νέα έρευνα για τις τραπεζικές χορηγήσεις για το δ΄ τρίμηνο του 2020 αναφέρει υιοθέτηση αυστηρότερων πιστοδοτικών κριτηρίων για δάνεια προς επιχειρήσεις. Αυτό οφείλεται κυρίως στις εκτιμήσεις των τραπεζών για αυξημένους κινδύνους, στο πλαίσιο συνεχούς αβεβαιότητας σχετικά με την οικονομική ανάκαμψη και ανησυχιών για τη φερεγγυότητα των δανειοληπτών. Οι τράπεζες που συμμετείχαν στην έρευνα ανέφεραν επίσης πτώση της ζήτησης δανείων εκ μέρους επιχειρήσεων το δ΄ τρίμηνο. Η έρευνα υπέδειξε επίσης περαιτέρω άνοδο της καθαρής ζήτησης δανείων για την αγορά κατοικίας εκ μέρους νοικοκυριών το δ΄ τρίμηνο, παρόλο που τα πιστοδοτικά κριτήρια συνέχισαν να γίνονται αυστηρότερα.

Συνολικά, τα μέτρα πολιτικής που έχουμε λάβει, μαζί με τα μέτρα που έχουν θεσπίσει οι εθνικές κυβερνήσεις και τα άλλα ευρωπαϊκά θεσμικά όργανα, εξακολουθούν να είναι σημαντικά για τη στήριξη των συνθηκών τραπεζικών χορηγήσεων και της πρόσβασης σε χρηματοδότηση, ιδίως για όσους πλήττονται περισσότερο από την πανδημία.

Συνοπτικά, η διασταύρωση του αποτελέσματος της οικονομικής ανάλυσης με τις ενδείξεις από τη νομισματική ανάλυση επιβεβαίωσε ότι εξακολουθεί να είναι αναγκαίος ένας διευκολυντικός, σε μεγάλο βαθμό, χαρακτήρας της νομισματικής πολιτικής για τη στήριξη της οικονομικής δραστηριότητας και τη σθεναρή σύγκλιση του πληθωρισμού προς επίπεδα κάτω αλλά πλησίον του 2% μεσοπρόθεσμα.

Όσον αφορά τις δημοσιονομικές πολιτικές, είναι καίριας σημασίας να υιοθετηθεί μια φιλόδοξη και συντονισμένη κατεύθυνση, ενόψει της απότομης συρρίκνωσης της οικονομίας της ζώνης του ευρώ. Προς τον σκοπό αυτόν, είναι απαραίτητη η συνεχής στήριξη από τις εθνικές δημοσιονομικές πολιτικές, δεδομένης της υποτονικής ζήτησης εκ μέρους των επιχειρήσεων και των νοικοκυριών σε σχέση με την επιδείνωση της πανδημίας και την υιοθέτηση αυστηρότερων περιοριστικών μέτρων. Ταυτόχρονα, τα δημοσιονομικά μέτρα που ελήφθησαν ως απάντηση στην έκτακτη κατάσταση λόγω πανδημίας θα πρέπει όσο το δυνατόν περισσότερο να παραμείνουν στοχευμένα και να συνεχίσουν να έχουν προσωρινό χαρακτήρα. Τα τρία δίχτυα ασφαλείας που ενέκρινε το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο για τους εργαζομένους, τις επιχειρήσεις και τις κυβερνήσεις παρέχουν σημαντική χρηματοδοτική στήριξη.

Το Διοικητικό Συμβούλιο αναγνωρίζει τον βασικό ρόλο του πακέτου Next Generation EU και τονίζει πόσο σημαντικό είναι να τεθεί σε εφαρμογή χωρίς καθυστέρηση. Καλεί τα κράτη μέλη να επισπεύσουν τη διαδικασία κύρωσης, να οριστικοποιήσουν τα σχέδια ανάκαμψης και ανθεκτικότητάς τους γρήγορα και να χρησιμοποιήσουν τα κονδύλια για παραγωγικές δημόσιες δαπάνες, συνοδευόμενες από διαρθρωτικές πολιτικές που προάγουν την παραγωγικότητα. Αυτό θα επιτρέψει στο πρόγραμμα Next Generation EU να συμβάλει σε μια ταχύτερη, ισχυρότερη και πιο ομοιόμορφη ανάκαμψη και θα ενισχύσει την ανθεκτικότητα και το αναπτυξιακό δυναμικό των οικονομιών των κρατών μελών, στηρίζοντας έτσι την αποτελεσματικότητα της νομισματικής πολιτικής στη ζώνη του ευρώ. Τέτοιες διαρθρωτικές πολιτικές είναι ιδιαίτερα σημαντικές για την αντιμετώπιση των μακροχρόνιων διαρθρωτικών και θεσμικών αδυναμιών και για την επιτάχυνση της μετάβασης στην πράσινη και την ψηφιακή οικονομία.

Και τώρα είμαστε στη διάθεσή σας για ερωτήσεις.

Για την ακριβή διατύπωση η οποία έχει συμφωνηθεί από το Διοικητικό Συμβούλιο, συμβουλευθείτε την αγγλική έκδοση.