KONFERENCJA PRASOWA

Christine Lagarde, prezes EBC
Luis de Guindos, wiceprezes EBC

Frankfurt nad Menem, 22 kwietnia 2021

Szanowni Państwo, wspólnie z panem wiceprezesem mamy przyjemność powitać Państwa na naszej konferencji prasowej. Przedstawimy teraz wyniki posiedzenia Rady Prezesów.

Ożywienie popytu światowego i znaczne bodźce fiskalne pobudzają aktywność w strefie euro i na świecie, ale krótkookresowe perspektywy gospodarcze wciąż są przygaszone z powodu niepewności co do nawrotu pandemii i postępów akcji szczepień. W krótkim okresie ciągle wysokie wskaźniki zakażeń koronawirusem (COVID‑19) i związane z tym przedłużanie i zaostrzanie środków wprowadzonych dla opanowania pandemii nadal hamują aktywność gospodarczą. Natomiast w dłuższej perspektywie postępy akcji szczepień i spodziewane stopniowe łagodzenie obostrzeń pozwalają oczekiwać, że w ciągu 2021 nastąpi mocne odbicie aktywności gospodarczej. Inflacja w ostatnich miesiącach przyspieszyła z powodu pewnych przejściowych i idiosynkratycznych czynników oraz wzrostu inflacji cen energii. Jednocześnie, w warunkach znacznych niewykorzystanych mocy produkcyjnych i wciąż słabego popytu, bazowa presja inflacyjna nadal jest niewielka.

Utrzymanie przez cały okres pandemii korzystnych warunków finansowania pozostaje konieczne do zmniejszenia niepewności i zwiększenia zaufania, a tym samym – pobudzenia aktywności gospodarczej i ochrony średniookresowej stabilności cen. Te warunki w strefie euro ostatnio były nadal zasadniczo stabilne, po wzroście rynkowych stóp procentowych obserwowanym wcześniej w tym roku, ale wciąż występują czynniki zagrażające warunkom finansowania w szerszej skali. W tej sytuacji Rada Prezesów zdecydowała że byłyutrzymać bardzo łagodne nastawienie swojej polityki pieniężnej.

Utrzymujemy podstawowe stopy procentowe EBC bez zmian. Oczekujemy, że stopy pozostaną na obecnym lub niższym poziomie, dopóki nie stwierdzimy, że perspektywy inflacji w horyzoncie czasowym naszych projekcji zdecydowanie zbliżają się do poziomu, który jest wystarczająco blisko, ale poniżej 2%, oraz że to zbliżenie konsekwentnie odzwierciedla się w dynamice inflacji bazowej.

Będziemy w dalszym ciągu prowadzić zakupy netto aktywów w ramach nadzwyczajnego programu zakupów w czasie pandemii (PEPP), na który przeznaczyliśmy łączną pulę 1850 mld euro, co najmniej do końca marca 2022, a w każdym razie dopóki Rada Prezesów nie uzna, że kryzysowa faza pandemii dobiegła końca. Ponieważ napływające informacje potwierdziły wspólną ocenę warunków finansowania i perspektyw inflacji dokonaną na marcowym posiedzeniu w sprawie polityki pieniężnej, Rada Prezesów oczekuje, że w bieżącym kwartale zakupy w ramach programu PEPP nadal będą prowadzone w znacznie szybszym tempie niż w pierwszych miesiącach roku.

Skup będziemy prowadzić elastycznie, odpowiednio do sytuacji na rynku oraz tak, żeby uniknąć zacieśnienia się warunków finansowania w stopniu niespójnym z przeciwdziałaniem spadkowemu oddziaływaniu pandemii na prognozowaną ścieżkę inflacji. Ponadto elastyczne kształtowanie z biegiem czasu struktury skupu pod względem klas aktywów i jurysdykcji będzie nadal wspierać płynną transmisję polityki pieniężnej. Jeżeli w horyzoncie czasowym zakupów netto w ramach programu PEPP uda się utrzymać korzystne warunki finansowania przy poziomie zakupów niższym od przewidzianej puli środków, nie trzeba będzie tej puli wykorzystywać w całości. Z drugiej strony będzie też możliwa jej rekalibracja, jeżeli okaże się to potrzebne do utrzymania korzystnych warunków finansowania, żeby przeciwdziałać negatywnemu wpływowi szoku spowodowanego pandemią na ścieżkę inflacji.

Spłaty kapitału z tytułu zapadających papierów wartościowych nabytych w ramach programu PEPP będziemy reinwestować co najmniej do końca 2023 roku. Tak czy inaczej, wygaszanie w przyszłości portfela PEPP będzie się odbywać w sposób kontrolowany, żeby nie zaburzać odpowiedniego nastawienia polityki pieniężnej.

Nadal będziemy prowadzić zakupy netto w ramach programu skupu aktywów (APP) na kwotę 20 mld euro miesięcznie. W dalszym ciągu przewidujemy, że miesięczne zakupy netto aktywów w ramach programu APP będą prowadzone tak długo, jak długo będzie to konieczne do wzmocnienia łagodzącego oddziaływania podstawowych stóp procentowych EBC, i że zakończą się krótko przed tym, jak zaczniemy podnosić te stopy.

Zamierzamy też w dalszym ciągu reinwestować w całości spłaty kapitału z tytułu zapadających papierów wartościowych nabytych w ramach programu APP jeszcze przez dłuższy czas po tym, jak zaczniemy podnosić podstawowe stopy procentowe EBC, a w każdym razie tak długo, jak długo będzie to konieczne do utrzymania korzystnych warunków płynnościowych i zdecydowanie łagodnej polityki pieniężnej.

Wreszcie, będziemy w dalszym ciągu dostarczać znaczną ilość płynności poprzez operacje refinansujące. W szczególności w ostatniej operacji z trzeciej serii ukierunkowanych dłuższych operacji refinansujących (TLTRO III) zarejestrowano duży nabór. Środki pozyskane poprzez operacje TLTRO III odgrywają kluczową rolę w podtrzymaniu dopływu kredytów bankowych do firm i gospodarstw domowych.

Te środki pomagają utrzymać korzystne warunki finansowania dla wszystkich sektorów gospodarki, a przez to – pobudzać aktywność gospodarczą i chronić średniookresową stabilność cen. Będziemy też nadal monitorować kształtowanie się kursu walutowego pod kątem potencjalnych skutków dla średniookresowych perspektyw inflacji. Jesteśmy gotowi odpowiednio dostosowywać wszystkie swoje narzędzia, żeby sprawić – w zgodzie z zadeklarowanym dążeniem do symetrii – że inflacja będzie stabilnie zmierzać do docelowego poziomu.

Przedstawię teraz bardziej szczegółowo naszą ocenę sytuacji, poczynając od analizy ekonomicznej. Realny PKB strefy euro w czwartym kwartale 2020 obniżył się o 0,7% i był o 4,9% niższy niż rok wcześniej, przed pandemią. Napływające dane gospodarcze, informacje z badań ankietowych i wskaźniki o wysokiej częstotliwości wskazują, że w pierwszym kwartale 2021 aktywność gospodarcza prawdopodobnie ponownie się obniżyła, ale sygnalizują zwiększenie jej dynamiki w drugim kwartale.

Z badań ankietowych przedsiębiorstw wynika, że sytuacja w sektorze przetwórstwa przemysłowego nadal się poprawia pod wpływem mocnego popytu światowego. Jednocześnie ograniczenia dotyczące interakcji społecznych i mobilności wciąż hamują aktywność w sektorze usług, chociaż widać oznaki, że najniższy punkt jest już za nami. Środki polityki fiskalnej nadal pomagają gospodarstwom domowym i firmom, ale z uwagi na pandemię i jej konsekwencje dla zatrudnienia i dochodów konsumenci wciąż zachowują się z rezerwą. Inwestycje przedsiębiorstw, mimo słabszych bilansów firm oraz podwyższonej niepewności co do perspektyw gospodarczych, wykazują odporność.

W dłuższej perspektywie postępy akcji szczepień, które mają pozwolić na stopniowe łagodzenie obostrzeń, powinny stworzyć warunki do mocnego odbicia aktywności gospodarczej w ciągu 2021. W perspektywie średniookresowej oczekuje się, że motorem ożywienia gospodarki strefy euro będzie odbicie popytu wewnętrznego i światowego pod wpływem korzystnych warunków finansowania i bodźców fiskalnych.

W sumie bilans ryzyk dla perspektyw gospodarczych strefy euro krótkookresowo nadal przechyla się na stronę spadkową, natomiast w średnim okresie pozostaje bardziej zrównoważony. Powodem do optymizmu są lepsze perspektywy popytu światowego – wzmacniane przez znaczne bodźce fiskalne – oraz postęp akcji szczepień. Natomiast źródłem ryzyka spadkowego pozostają trwająca pandemia, w tym rozprzestrzenianie się mutacji wirusa, oraz jej implikacje dla warunków gospodarczych i finansowych.

Roczna inflacja w strefie euro, która w lutym 2021 wyniosła 0,9%, w marcu wzrosła do 1,3% z powodu mocnego wzrostu inflacji cen energii, który był odzwierciedleniem zarówno znacznego dodatniego efektu bazy, jak i wzrostu miesiąc do miesiąca. Wzrost inflacji cen energii z naddatkiem zrównoważył obniżenie się inflacji cen żywności oraz inflacji HICP z wyłączeniem energii i żywności. Inflacja HICP ogółem w nadchodzących miesiącach prawdopodobnie jeszcze wzrośnie, ale w ciągu roku można oczekiwać pewnej zmienności, odzwierciedlającej wahania dynamiki czynników idiosynkratycznych i przejściowych. Te czynniki powinny zniknąć z rocznej stopy inflacji na początku przyszłego roku. Oczekuje się, że bazowa presja inflacyjna w roku bieżącym nieco się zwiększy wskutek krótkookresowych ograniczeń podaży i ożywienia popytu wewnętrznego, ale w sumie pozostanie niewielka, m.in. z powodu niskiej presji płacowej związanej z niewykorzystanymi mocami produkcyjnymi oraz aprecjacji euro. Kiedy wpływ pandemii wygaśnie, zmniejszanie wysokiego obecnie poziomu niewykorzystanych mocy produkcyjnych, wspierane łagodną polityką pieniężną i fiskalną, będzie w średnim okresie przyczyniać się do stopniowego wzrostu inflacji. Rynkowe i ankietowe wskaźniki długookresowych oczekiwań inflacyjnych pozostają niskie, chociaż te pierwsze ciągle stopniowo rosną.

W dziedzinie analizy monetarnej roczna dynamika podaży szerokiego pieniądza (agregatu M3) w lutym 2021 wyniosła 12,3%, po odczycie 12,5% w styczniu. Do mocnej dynamiki M3 nadal przyczyniał się prowadzony przez Eurosystem skup aktywów, będący największym źródłem kreacji pieniądza. Głównym czynnikiem wzrostu szerokiego pieniądza w dalszym ciągu był wąski agregat M1, co jest spójne z wciąż zwiększoną preferencją dla płynności w sektorze utrzymującym zasoby pieniężne oraz niskim kosztem alternatywnym utrzymywania depozytów o najwyższej płynności.

Akcja kredytowa dla sektora prywatnego pozostała ogólnie niezmieniona. Miesięczny napływ kredytów do przedsiębiorstw niefinansowych w lutym umiarkowanie się zwiększył w porównaniu z poprzednim miesiącem. Świadczyła o tym także nieco wyższa dynamika średnioroczna, która wyniosła 7,1%, wobec 6,9% w styczniu. Miesięczny napływ kredytów do gospodarstw domowych był nadal stabilny: w lutym ich roczna dynamika pozostała bez zmian na poziomie 3,0%. Z najnowszego badania ankietowego akcji kredytowej banków ze strefy euro za pierwszy kwartał 2021 wynika, że standardy kredytowe dla firm zaostrzyły się w stopniu umiarkowanym, po mocniejszym zaostrzeniu w poprzednich dwóch kwartałach. Główną przyczyną było postrzeganie przez banki ryzyka jako podwyższonego, chociaż jego wpływ był mniej wyraźny niż w poprzednich rundach badania. Ankietowane banki informowały także o ponownym obniżeniu się popytu na kredyty wśród firm, głównie pod wpływem trwającego spadku zapotrzebowania na finansowanie inwestycji w środki trwałe. W odniesieniu do kredytów dla gospodarstw domowych badanie wskazało na niższy popyt na kredyty mieszkaniowe, przy lekkim złagodzeniu standardów kredytowych w tej kategorii, do czego przyczyniała się konkurencja między kredytodawcami.

W ujęciu ogólnym zastosowane przez nas środki w połączeniu z rozwiązaniami przyjętymi przez rządy krajowe i inne instytucje europejskie pozostają niezbędne do utrzymania warunków udzielania kredytów bankowych i dostępu do finansowania, zwłaszcza dla podmiotów najbardziej poszkodowanych wskutek pandemii.

Podsumowując, zestawienie wyników analizy ekonomicznej z sygnałami płynącymi z analizy monetarnej potwierdziło, że wsparcie aktywności gospodarczej i zdecydowanego zbliżania się inflacji do poziomu poniżej, ale blisko 2% w średnim okresie wymaga bardzo łagodnej polityki pieniężnej.

Jeśli chodzi o politykę fiskalną, kluczową sprawą nadal jest jej ambitne i skoordynowane nastawienie, jako że przedwczesne wycofanie wsparcia fiskalnego groziłoby opóźnieniem ożywienia i spotęgowaniem długofalowych śladów odciśniętych na gospodarce przez kryzys. Należy utrzymać niezbędne i szybkie wsparcie ze strony krajowej polityki fiskalnej dla firm i gospodarstw domowych najbardziej narażonych na skutki trwającej pandemii i związanych z nią obostrzeń. Jednocześnie środki fiskalne wprowadzane w związku z pandemią powinny nadal być jak najbardziej tymczasowe i ukierunkowane, żeby skutecznie wyeliminować słabości i doprowadzić do szybkiego ożywienia gospodarczego w strefie euro. Istotnym wsparciem finansowym są trzy rodzaje zabezpieczeń – dla pracowników, firm i rządów – przyjęte przez Radę Europejską.

Rada Prezesów ponownie podkreśla kluczową rolę pakietu Next Generation EU i potrzebę jego niezwłocznego uruchomienia. Wzywa państwa członkowskie do szybkiej ratyfikacji decyzji w sprawie zasobów własnych, do prędkiego ukończenia planów odbudowy i wzmacniania odporności oraz do kierowania środków na produktywne wydatki publiczne, przy jednoczesnym wdrażaniu polityki strukturalnej nastawionej na zwiększanie wydajności. W takich warunkach program Next Generation EU pomoże osiągnąć szybsze, mocniejsze i bardziej równomierne ożywienie oraz zwiększyć odporność i potencjał wzrostowy gospodarek państw członkowskich, co korzystnie wpłynie na skuteczność polityki pieniężnej w strefie euro. Taka polityka strukturalna jest szczególnie ważna dla poprawy struktur gospodarczych i rozwiązań instytucjonalnych oraz przyspieszenia transformacji ekologicznej i transformacji cyfrowej.

Teraz odpowiemy na Państwa pytania.

Dosłowny tekst przyjęty przez Radę Prezesów znajduje się w wersji angielskiej.