KONFERENCJA PRASOWA

Christine Lagarde, prezes EBC
Luis de Guindos, wiceprezes EBC

Frankfurt nad Menem, 29 października 2020

Szanowni Państwo, wspólnie z panem wiceprezesem mamy przyjemność powitać Państwa na naszej konferencji prasowej. Przedstawimy teraz wyniki dzisiejszego posiedzenia Rady Prezesów, na którym był także obecny wiceprzewodniczący wykonawczy Komisji Europejskiej Valdis Dombrovskis.

Nawrót zakażeń koronawirusem (COVID‑19) znów rodzi wyzwania dla zdrowia publicznego i perspektyw wzrostu gospodarczego w strefie euro i na całym świecie. Napływające informacje sygnalizują, że dynamika ożywienia gospodarczego w strefie euro – po mocnym, chociaż niepełnym i nierównym, odbiciu w miesiącach letnich – obecnie spada szybciej, niż oczekiwano. Wzrost liczby przypadków COVID‑19 i związane z tym nasilanie obostrzeń odbijają się na aktywności gospodarczej, co powoduje wyraźne pogorszenie się perspektyw na najbliższy okres. Wprawdzie aktywność w sektorze przetwórstwa przemysłowego nadal rosła, ale w sektorze usług wyraźnie słabła. Chociaż środki polityki fiskalnej pomagają gospodarstwom domowym i firmom, to z uwagi na pandemię i jej skutki dla zatrudnienia i dochodów konsumenci zachowują się z rezerwą. Z kolei słabsze bilanse i wzrost niepewności co do perspektyw gospodarczych wpływają niekorzystnie na inwestycje przedsiębiorstw. Inflację ogółem osłabiają niskie ceny energii i stłumiona bazowa presja cenowa, w warunkach słabego popytu oraz znacznego poziomu niewykorzystanych mocy na rynkach pracy i produktów.

Środki polityki pieniężnej wprowadzone przez nas od początku marca pomagają w utrzymaniu korzystnych warunków finansowania dla wszystkich sektorów i jurysdykcji w całej strefie euro, są zatem niezwykle pomocne w podtrzymywaniu aktywności gospodarczej i ochronie średniookresowej stabilności cen. Jednocześnie w obecnej sytuacji, przy bilansie ryzyk wyraźnie przechylonym w dół, Rada Prezesów będzie uważnie oceniać napływające informacje, w tym dynamikę pandemii, szanse na udostępnienie szczepionek oraz kształtowanie się kursu walutowego. W grudniu kolejna runda projekcji makroekonomicznych ekspertów Eurosystemu pozwoli na nowo gruntownie ocenić perspektywy gospodarcze i bilans ryzyk. Na podstawie tej zaktualizowanej oceny Rada Prezesów dokona odpowiedniej rekalibracji swoich instrumentów, żeby zareagować na rozwój sytuacji i zapewnić utrzymanie korzystnych warunków finansowania dla wsparcia ożywienia gospodarki i przeciwdziałania spadkowemu oddziaływaniu pandemii na prognozowaną ścieżkę inflacji. To będzie sprzyjać doprowadzeniu inflacji do docelowego poziomu, w sposób stabilny i zgodnie z zadeklarowanym dążeniem do symetrii.

Tymczasem ponownie postanowiliśmy zachować łagodne nastawienie naszej polityki pieniężnej.

Utrzymujemy podstawowe stopy procentowe EBC bez zmian. Oczekujemy, że pozostaną one na obecnym lub niższym poziomie, dopóki nie stwierdzimy, że perspektywy inflacji w horyzoncie czasowym naszych projekcji zdecydowanie zbliżają się do poziomu, który jest wystarczająco blisko, ale poniżej 2%, oraz że to zbliżenie konsekwentnie odzwierciedla się w dynamice inflacji bazowej.

Będziemy kontynuować skup aktywów w ramach nadzwyczajnego programu zakupów w czasie pandemii (PEPP), na który przeznaczyliśmy łączną pulę 1350 mld euro. Te zakupy przyczynią się do złagodzenia ogólnego nastawienia polityki pieniężnej i w ten sposób pomogą zrównoważyć spadkowe oddziaływanie pandemii na prognozowaną ścieżkę inflacji. Struktura skupu pod względem klas aktywów i jurysdykcji będzie na przestrzeni czasu nadal elastyczna. To pozwoli nam skutecznie neutralizować zagrożenia dla płynnej transmisji polityki pieniężnej. Będziemy prowadzić zakupy netto aktywów w ramach programu PEPP co najmniej do końca czerwca 2021, a w każdym razie dopóki Rada Prezesów nie uzna, że kryzysowa faza pandemii koronawirusa dobiegła końca. Będziemy reinwestować spłaty kapitału z tytułu zapadających papierów wartościowych nabytych w ramach programu PEPP co najmniej do końca 2022 roku. Tak czy inaczej, wygaszanie w przyszłości portfela PEPP będzie się odbywać w sposób kontrolowany, żeby nie zaburzać odpowiedniego nastawienia polityki pieniężnej.

Zakupy netto w ramach programu skupu aktywów (APP) na kwotę 20 mld euro miesięcznie oraz zakupy w ramach dodatkowej, przejściowej puli 120 mld euro będą kontynuowane do końca roku. W dalszym ciągu przewidujemy, że miesięczne zakupy netto aktywów w ramach programu APP będą prowadzone tak długo, jak długo będzie to konieczne do wzmocnienia łagodzącego oddziaływania podstawowych stóp procentowych EBC, i że zakończą się krótko przed tym, jak zaczniemy podnosić te stopy. Zamierzamy w dalszym ciągu reinwestować – w całości – spłaty kapitału z tytułu zapadających papierów wartościowych nabytych w ramach programu APP jeszcze przez dłuższy czas po tym, jak zaczniemy podnosić podstawowe stopy procentowe EBC, a w każdym razie tak długo, jak długo będzie to konieczne do utrzymania korzystnych warunków płynnościowych i zdecydowanie łagodnej polityki pieniężnej.

Będziemy także w dalszym ciągu dostarczać znaczną ilość płynności poprzez operacje refinansujące. W szczególności trzecia seria ukierunkowanych dłuższych operacji refinansujących (TLTRO III) w dalszym ciągu jest dla banków atrakcyjnym źródłem finansowania, wspierającym akcję kredytową na rzecz przedsiębiorstw i gospodarstw domowych.

Przedstawię teraz bardziej szczegółowo naszą ocenę sytuacji, poczynając od analizy ekonomicznej. Realny PKB strefy euro w drugim kwartale 2020 skurczył się (kwartał do kwartału) o 11,8%. Gospodarka strefy euro, po minimalnych odczytach z kwietnia 2020, w trzecim kwartale mocno odbiła, tak że nadrobiła około połowy spadku z pierwszego półrocza. Jednak obserwowany od lata znaczny wzrost zakażeń koronawirusem i związane z tym nasilanie obostrzeń wpływają wyraźnie na pogorszenie się perspektyw krótkookresowych. Faktycznie najnowsze dane rzeczywiste, informacje z badań ankietowych i wskaźniki o wysokiej częstotliwości wskazują na znaczne osłabienie się aktywności gospodarczej w czwartym kwartale. Ponadto sytuacja gospodarcza wciąż nie rozwija się równomiernie we wszystkich sektorach. Spowolnienie powraca zwłaszcza w sektorze usług, na którym najmocniej odbijają się nowe ograniczenia dotyczące aktywności społecznej i przemieszczania się. Jeśli chodzi o następny okres, niepewność co do przyszłego przebiegu pandemii będzie prawdopodobnie osłabiać siłę ożywienia rynku pracy, spożycia i inwestycji, natomiast korzystne warunki finansowania i ekspansywne nastawienie polityki fiskalnej powinny dalej wspierać gospodarkę strefy euro.

W sumie wśród ryzyk związanych z perspektywami wzrostu gospodarczego strefy euro wyraźnie przeważają czynniki spadkowe. Wiążą się one w większości z niedawnym ponownym wzrostem zakażeń COVID‑19, związanym z tym nasilaniem obostrzeń oraz dużą niepewnością zarówno co do dalszego przebiegu pandemii, jak i jej skutków gospodarczych i finansowych.

Roczna inflacja w strefie euro spadła we wrześniu do −0,3%, z −0,2% w sierpniu, w wyniku zmian cen energii, nieenergetycznych wyrobów przemysłowych i usług. Na podstawie dynamiki cen ropy oraz po uwzględnieniu przejściowego obniżenia stawki VAT w Niemczech przewiduje się, że do początków 2021 roku inflacja ogółem będzie ujemna. Ponadto presja cenowa w najbliższym okresie pozostanie stłumiona z powodu słabego popytu, zwłaszcza w sektorach związanych z turystyką i podróżami, oraz niższej presji płacowej i aprecjacji kursu euro. Kiedy wpływ pandemii wygaśnie, ożywienie popytu wspierane łagodną polityką pieniężną i fiskalną będzie w średnim okresie oddziaływać w kierunku wzrostu inflacji. Rynkowe i ankietowe wskaźniki długookresowych oczekiwań inflacyjnych ogólnie się nie zmieniły i pozostają niskie.

W dziedzinie analizy monetarnej dynamika szerokiego pieniądza (agregatu M3) wzrosła z 9,5% w sierpniu do 10,4% we wrześniu, czyli pozostała znacznie powyżej poziomów sprzed pandemii COVID‑19. Jej silny wzrost nadal odzwierciedla ekspansję kredytową w strefie euro i trwający skup aktywów przez Eurosystem, a także większe preferencje dla płynności, wynikające ze względów zapobiegawczych, w sektorze utrzymującym zasoby pieniężne. W tych warunkach głównym czynnikiem podtrzymującym dynamikę szerokiego pieniądza pozostaje wąski agregat M1, obejmujący najbardziej płynne formy pieniądza.

W akcji kredytowej dla sektora prywatnego nadal widoczny był wpływ pandemii COVID‑19 na aktywność gospodarczą. Roczna dynamika kredytów dla przedsiębiorstw niefinansowych – po dużych wzrostach w początkowych miesiącach pandemii – we wrześniu wyniosła 7,1%, tyle samo co w sierpniu. Ten wynik nie pokazuje jednak wyhamowywania dynamiki miesięcznych przepływów kredytowych w ostatnim czasie. Roczna stopa wzrostu kredytów dla gospodarstw domowych wzrosła minimalnie: z 3,0% w sierpniu do 3,1% we wrześniu. Dynamikę kredytów dla sektora prywatnego wciąż napędza najniższy notowany poziom bankowych stóp procentowych.

Badanie akcji kredytowej za trzeci kwartał 2020 wskazuje na zacieśnienie warunków udzielania kredytów dla przedsiębiorstw. Wprawdzie banki podały, że warunki w zakresie pozyskiwania finansowania i sytuacja bilansowa nadal sprzyjały akcji kredytowej, ale postrzeganie ryzyka jako wyższego mogło odbić się na ich podejściu do kreacji kredytów. Badane banki zgłosiły, że w trzecim kwartale popyt firm na kredyty był niższy w związku ze spadkiem doraźnych potrzeb płynnościowych oraz osłabianiem się inwestycji przedsiębiorstw. Według badania zapotrzebowanie netto na kredyty ze strony gospodarstw domowych w trzecim kwartale wzrosło, ale zasygnalizowano także zamiar zaostrzenia standardów kredytowych wobec tego sektora.

W ujęciu ogólnym nasze środki w połączeniu z rozwiązaniami przyjętymi przez rządy krajowe i instytucje europejskie pozostają niezbędne dla podtrzymania dostępu do finansowania, także w przypadku podmiotów najbardziej poszkodowanych wskutek pandemii.

Podsumowując, zestawienie wyników analizy ekonomicznej z sygnałami płynącymi z analizy monetarnej potwierdziło, że wsparcie aktywności gospodarczej i zdecydowanego zbliżania się inflacji do poziomu poniżej, ale blisko 2% w średnim okresie wymaga bardzo łagodnej polityki pieniężnej.

Jeśli chodzi o politykę fiskalną, wobec gwałtownego kurczenia się gospodarki strefy euro i spadku popytu prywatnego nadal konieczne są ambitne i skoordynowane działania fiskalne. Środki fiskalne wprowadzane w związku z pandemią powinny być wprawdzie w jak największym stopniu ukierunkowane i tymczasowe, ale słabość popytu wśród firm i gospodarstw domowych oraz podwyższone ryzyko opóźnienia ożywienia przemawiają za utrzymaniem pomocy ze strony krajowej polityki fiskalnej. W tej sytuacji istotnym wsparciem finansowym są przyjęte przez Radę Europejską trzy rodzaje zabezpieczeń – dla pracowników, firm i państw.

Rada Prezesów uznaje kluczową rolę pakietu Next Generation EU i podkreśla, że należy go niezwłocznie uruchomić. Jeżeli środki zostaną wykorzystane na sfinansowanie produktywnych wydatków publicznych i będzie im towarzyszyć polityka strukturalna ukierunkowana na poprawę wydajności, ten pakiet przyczyni się do osiągnięcia szybszego, mocniejszego i bardziej równomiernego ożywienia oraz zwiększy odporność i potencjał wzrostowy gospodarek państw członkowskich, a tym samym korzystnie wpłynie na skuteczność polityki pieniężnej w strefie euro. Taka polityka strukturalna jest szczególnie ważna dla uporania się z przewlekłymi słabościami strukturalnymi i instytucjonalnymi oraz przyspieszenia transformacji ekologicznej i cyfrowej.

Teraz odpowiemy na Państwa pytania.

Dosłowny tekst przyjęty przez Radę Prezesów znajduje się w wersji angielskiej.