ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΤΥΠΟΥ

Christine Lagarde, Πρόεδρος της ΕΚΤ,
Luis de Guindos, Αντιπρόεδρος της ΕΚΤ

Φρανκφούρτη, 29 Οκτωβρίου 2020

Κυρίες και κύριοι, ο Αντιπρόεδρος και εγώ σας καλωσορίζουμε με μεγάλη χαρά στην καθιερωμένη συνέντευξη Τύπου. Θα σας ενημερώσουμε τώρα για τα αποτελέσματα της σημερινής συνεδρίασης του Διοικητικού Συμβουλίου, στην οποία συμμετείχε και ο Εκτελεστικός Αντιπρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, κ. Dombrovskis.

Η αναζωπύρωση των κρουσμάτων κορωνοϊού (COVID-19) θέτει νέες προκλήσεις για τη δημόσια υγεία και τις προοπτικές ανάπτυξης της οικονομίας της ζώνης του ευρώ και των παγκόσμιων οικονομιών. Οι εισερχόμενες πληροφορίες δείχνουν ότι η οικονομική ανάκαμψη στη ζώνη του ευρώ επιβραδύνεται πιο γρήγορα από ό,τι αναμενόταν, έπειτα από έντονη, αν και μερική και ανομοιόμορφη, επιτάχυνση της οικονομικής δραστηριότητας τους θερινούς μήνες. Η αύξηση των κρουσμάτων COVID-19 και η σχετική εντατικοποίηση των περιοριστικών μέτρων επηρεάζει αρνητικά τη δραστηριότητα, σηματοδοτώντας σαφή επιδείνωση των προοπτικών σε βραχυπρόθεσμο ορίζοντα. Πράγματι, ενώ η δραστηριότητα στον τομέα της μεταποίησης συνέχισε να ανακάμπτει, η δραστηριότητα στον τομέα των υπηρεσιών επιβραδύνεται αισθητά. Μολονότι τα μέτρα δημοσιονομικής πολιτικής στηρίζουν τα νοικοκυριά και τις επιχειρήσεις, οι καταναλωτές είναι επιφυλακτικοί λόγω της πανδημίας και των επιπτώσεών της στην απασχόληση και τα έσοδα. Επιπλέον, οι ασθενέστεροι ισολογισμοί και η αυξημένη αβεβαιότητα για τις οικονομικές προοπτικές επηρεάζουν αρνητικά τις επιχειρηματικές επενδύσεις. Ο μετρούμενος πληθωρισμός περιορίζεται από τις χαμηλές τιμές της ενέργειας και τις συγκρατημένες υποκείμενες πιέσεις στις τιμές στο πλαίσιο της υποτονικής ζήτησης και της σημαντικής υπερπροσφοράς στις αγορές εργασίας και προϊόντων.

Τα μέτρα νομισματικής πολιτικής που έχουμε λάβει από τις αρχές Μαρτίου βοηθούν να διατηρηθούν ευνοϊκές συνθήκες χρηματοδότησης για όλους τους τομείς και τις χώρες στη ζώνη του ευρώ, συμβάλλοντας έτσι με καίριο τρόπο στη στήριξη της οικονομικής δραστηριότητας και στη διαφύλαξη της σταθερότητας των τιμών μεσοπρόθεσμα. Ταυτόχρονα, στο σημερινό περιβάλλον όπου οι κίνδυνοι είναι σαφώς περισσότερο καθοδικοί, το Διοικητικό Συμβούλιο θα αξιολογήσει προσεκτικά τις εισερχόμενες πληροφορίες, μεταξύ άλλων τη δυναμική της πανδημίας, τις προοπτικές σταδιακής εφαρμογής εμβολίων και τις εξελίξεις της συναλλαγματικής ισοτιμίας. Ο νέος γύρος μακροοικονομικών προβολών των εμπειρογνωμόνων του Ευρωσυστήματος τον Δεκέμβριο θα επιτρέψει τη διεξοδική επαναξιολόγηση των οικονομικών προοπτικών και του ισοζυγίου των κινδύνων. Με βάση αυτή την επικαιροποιημένη αξιολόγηση, το Διοικητικό Συμβούλιο θα αναπροσαρμόσει καταλλήλως τα μέσα που διαθέτει, προκειμένου να αποκριθεί στην κατάσταση όπως αυτή εξελίσσεται και να διασφαλίσει ότι οι συνθήκες χρηματοδότησης παραμένουν ευνοϊκές ώστε να στηρίξουν την οικονομική ανάκαμψη και να αντισταθμίσουν την αρνητική επίδραση της πανδημίας στην προβλεπόμενη πορεία του πληθωρισμού. Αυτό θα προαγάγει τη σύγκλιση του πληθωρισμού προς επίπεδα συμβατά με την επιδίωξή του κατά τρόπο διαρκή, σύμφωνα με τη δέσμευσή του για συμμετρία.

Εν τω μεταξύ, αποφασίσαμε να επιβεβαιώσουμε ξανά τη διευκολυντική κατεύθυνση της νομισματικής πολιτικής μας.

Θα διατηρήσουμε αμετάβλητα τα βασικά επιτόκια της ΕΚΤ. Αναμένουμε ότι θα παραμείνουν στα σημερινά τους ή σε χαμηλότερα επίπεδα έως ότου διαπιστώσουμε ότι οι προοπτικές για τον πληθωρισμό συγκλίνουν σθεναρά προς επίπεδο πλησίον, σε επαρκή βαθμό, αλλά κάτω του 2%, εντός του χρονικού ορίζοντα προβολής που εξετάζουμε και ότι αυτή η σύγκλιση αντανακλάται κατά τρόπο συνεπή στη δυναμική του υποκείμενου πληθωρισμού.

Θα συνεχίσουμε τη διενέργεια αγορών στο πλαίσιο του έκτακτου προγράμματος αγοράς στοιχείων ενεργητικού λόγω πανδημίας (pandemic emergency purchase programme - PEPP), το συνολικό ποσό του οποίου ανέρχεται σε 1.350 δισεκ. ευρώ. Αυτές οι αγορές συμβάλλουν στη χαλάρωση της συνολικής κατεύθυνσης της νομισματικής πολιτικής, βοηθώντας έτσι να αντισταθμιστεί η προς τα κάτω επίδραση της πανδημίας στην προβλεπόμενη πορεία του πληθωρισμού. Οι αγορές θα συνεχίσουν να διενεργούνται με ευελιξία ως προς τον χρόνο, τις κατηγορίες στοιχείων ενεργητικού και τις χώρες. Έτσι μπορούμε να αποτρέπουμε αποτελεσματικά τους κινδύνους για την ομαλή μετάδοση της νομισματικής πολιτικής. Θα διενεργούμε καθαρές αγορές στοιχείων ενεργητικού στο πλαίσιο του προγράμματος PEPP τουλάχιστον μέχρι το τέλος Ιουνίου 2021 και, σε κάθε περίπτωση, μέχρις ότου το Διοικητικό Συμβούλιο κρίνει ότι η κρίση του κορωνοϊού έχει λήξει. Θα επανεπενδύσουμε τα ποσά κεφαλαίου από την εξόφληση τίτλων που αποκτήθηκαν στο πλαίσιο του PEPP κατά τη λήξη τους τουλάχιστον μέχρι το τέλος του 2022. Σε κάθε περίπτωση, η μελλοντική σταδιακή μείωση (roll-off) του χαρτοφυλακίου PEPP θα ρυθμιστεί κατά τρόπο ώστε να αποφευχθούν παρεμβολές στην ενδεδειγμένη κατεύθυνση της νομισματικής πολιτικής.

Οι καθαρές αγορές στο πλαίσιο του προγράμματος αγοράς στοιχείων ενεργητικού (asset purchase programme - APP) θα συνεχιστούν με ύψος 20 δισεκ. ευρώ μηνιαίως, σε συνδυασμό με τις αγορές στο πλαίσιο της πρόσθετης χρηματοδότησης ύψους 120 δισεκ. ευρώ που διατίθεται προσωρινά μέχρι το τέλος του έτους. Εξακολουθούμε να αναμένουμε ότι οι μηνιαίες καθαρές αγορές στοιχείων ενεργητικού στο πλαίσιο του APP θα διενεργούνται για όσο χρονικό διάστημα κρίνεται αναγκαίο προκειμένου να ενισχυθεί η διευκολυντική επίδραση των επιτοκίων πολιτικής μας και ότι θα λήξουν λίγο πριν αρχίσουμε να αυξάνουμε τα βασικά επιτόκια της ΕΚΤ. Σκοπεύουμε να συνεχίσουμε να επανεπενδύουμε, πλήρως, τα ποσά από την εξόφληση τίτλων αποκτηθέντων στο πλαίσιο του προγράμματος APP κατά τη λήξη τους για παρατεταμένη χρονική περίοδο μετά την ημερομηνία κατά την οποία θα αρχίσουμε να αυξάνουμε τα βασικά επιτόκια της ΕΚΤ και πάντως για όσο χρονικό διάστημα χρειαστεί για τη διατήρηση ευνοϊκών συνθηκών ρευστότητας και ενός διευκολυντικού, σε μεγάλο βαθμό, χαρακτήρα της νομισματικής πολιτικής.

Θα συνεχίσουμε επίσης να παρέχουμε άφθονη ρευστότητα μέσω των πράξεων αναχρηματοδότησης που διενεργούμε. Πιο συγκεκριμένα, η τρίτη σειρά στοχευμένων πράξεων πιο μακροπρόθεσμης αναχρηματοδότησης (ΣΠΠΜΑ III) που έχουμε θεσπίσει εξακολουθεί να αποτελεί ελκυστική πηγή χρηματοδότησης για τις τράπεζες, στηρίζοντας τη χορήγηση τραπεζικών δανείων σε επιχειρήσεις και νοικοκυριά.

Επιτρέψτε μου τώρα να σας παρουσιάσω με περισσότερες λεπτομέρειες την αξιολόγησή μας, ξεκινώντας από την οικονομική ανάλυση. Το πραγματικό ΑΕΠ της ζώνης του ευρώ συρρικνώθηκε κατά 11,8%, σε τριμηνιαία βάση, το β΄ τρίμηνο του 2020. Μετά το κατώτατο επίπεδο που καταγράφηκε τον Απρίλιο του 2020, η οικονομία της ζώνης του ευρώ ανέκαμψε έντονα το γ΄ τρίμηνο, αντισταθμίζοντας περίπου κατά το ήμισυ τη συρρίκνωση του α΄ εξαμήνου του έτους. Η σημαντική άνοδος του ρυθμού εμφάνισης κρουσμάτων κορωνοϊού και η σχετική εντατικοποίηση των περιοριστικών μέτρων μετά το καλοκαίρι αποτελούν σαφείς αντίξοους παράγοντες για τις βραχυπρόθεσμες προοπτικές. Πράγματι, πρόσφατα τεκμηριωμένα στοιχεία, αποτελέσματα ερευνών και δείκτες υψηλής συχνότητας υποδηλώνουν σημαντική άμβλυνση της οικονομικής δραστηριότητας το τελευταίο τρίμηνο του έτους. Επιπλέον, οι οικονομικές εξελίξεις συνεχίζουν να είναι ανομοιόμορφες στους διάφορους τομείς. Πιο συγκεκριμένα, η δραστηριότητα στον τομέα των υπηρεσιών επιβραδύνεται ξανά καθώς πρόκειται για τον τομέα που επηρεάζεται περισσότερο από τους νέους περιορισμούς των δραστηριοτήτων κοινωνικής φύσης και της κινητικότητας. Σε ό,τι αφορά τις μελλοντικές εξελίξεις, ενώ η αβεβαιότητα που σχετίζεται με την εξέλιξη της πανδημίας είναι πιθανόν να περιορίσει την ένταση της ανάκαμψης της αγοράς εργασίας, της κατανάλωσης και των επενδύσεων, η οικονομία της ζώνης του ευρώ εκτιμάται ότι θα εξακολουθήσει να υποστηρίζεται από τις ευνοϊκές συνθήκες χρηματοδότησης και την επεκτατική κατεύθυνση της δημοσιονομικής πολιτικής.

Συνολικά, οι κίνδυνοι που περιβάλλουν τις προοπτικές ανάπτυξης στη ζώνη του ευρώ είναι σαφώς καθοδικοί. Αυτό αντανακλά σε μεγάλο βαθμό την πρόσφατη αναζωπύρωση των κρουσμάτων κορωνοϊού (COVID-19), τη σχετική εντατικοποίηση των περιοριστικών μέτρων και την εξαιρετικά αβέβαιη διάρκεια της πανδημίας και τις συνέπειές της στις οικονομικές και χρηματοπιστωτικές συνθήκες.

Ο ετήσιος πληθωρισμός μειώθηκε σε -0,3% τον Σεπτέμβριο, από -0,2% τον Αύγουστο, αντανακλώντας τις εξελίξεις στις τιμές της ενέργειας, των μη ενεργειακών βιομηχανικών αγαθών και των υπηρεσιών. Με βάση τη δυναμική των τιμών του πετρελαίου και λαμβανομένης υπόψη της πρόσκαιρης μείωσης του συντελεστή ΦΠΑ στη Γερμανία, ο μετρούμενος πληθωρισμός είναι πιθανόν να παραμείνει σε αρνητικό επίπεδο μέχρι τις αρχές του 2021. Επιπλέον, οι πιέσεις στις τιμές σε βραχυπρόθεσμο ορίζοντα θα παραμείνουν συγκρατημένες λόγω της υποτονικής ζήτησης, ιδίως στους τομείς που σχετίζονται με τον τουρισμό και τα ταξίδια, καθώς και των χαμηλότερων πιέσεων στους μισθούς και της ανατίμησης της συναλλαγματικής ισοτιμίας του ευρώ. Όταν ο αντίκτυπος της πανδημίας εξασθενήσει, η ανάκαμψη της ζήτησης, υποβοηθούμενη από τη διευκολυντική κατεύθυνση της δημοσιονομικής και της νομισματικής πολιτικής, θα ασκήσει ανοδική πίεση στον πληθωρισμό μεσοπρόθεσμα. Οι βασιζόμενοι στην αγορά δείκτες και οι βασιζόμενοι σε στοιχεία ερευνών δείκτες μέτρησης των μακροπρόθεσμων προσδοκιών για τον πληθωρισμό παραμένουν σε γενικές γραμμές αμετάβλητοι σε χαμηλά επίπεδα.

Όσον αφορά τη νομισματική ανάλυση, ο ρυθμός αύξησης της ποσότητας χρήματος με την ευρεία έννοια (M3) ανήλθε σε 10,4% τον Σεπτέμβριο του 2020, από 9,5% τον Αύγουστο, παραμένοντας επομένως σε επίπεδα πολύ υψηλότερα από αυτά που είχαν καταγραφεί πριν από την πανδημία του κορωνοϊού (COVID-19). Ο έντονος ρυθμός αύξησης της ποσότητας χρήματος εξακολουθεί να αντανακλά την επέκταση των εγχώριων πιστώσεων και τις συνεχιζόμενες αγορές στοιχείων ενεργητικού από το Ευρωσύστημα, καθώς και προβληματισμούς για προληπτικούς λόγους οι οποίοι ενισχύουν μια αυξημένη προτίμηση για ρευστότητα στον τομέα διακράτησης χρήματος. Σε αυτό το περιβάλλον, το στενό νομισματικό μέγεθος Μ1, το οποίο περιλαμβάνει τις πιο ρευστές μορφές χρήματος, εξακολουθεί να είναι ο βασικός παράγοντας που συμβάλλει στην αύξηση της ποσότητας χρήματος με την ευρεία έννοια.

Οι εξελίξεις στα δάνεια προς τον ιδιωτικό τομέα εξακολούθησαν να διαμορφώνονται από τον αντίκτυπο της πανδημίας του κορωνοϊού (COVID-19) στην οικονομική δραστηριότητα. Έπειτα από έντονες αυξήσεις τους πρώτους μήνες της πανδημίας, ο ετήσιος ρυθμός αύξησης των δανείων προς τις μη χρηματοπιστωτικές επιχειρήσεις διαμορφώθηκε σε 7,1% τον Σεπτέμβριο, παραμένοντας αμετάβλητος από τον Αύγουστο. Αυτό, όμως, υποκρύπτει μια συγκράτηση στις πρόσφατες μηνιαίες ροές δανείων. Ο ετήσιος ρυθμός αύξησης των δανείων προς τα νοικοκυριά σημείωσε οριακή άνοδο σε 3,1% τον Σεπτέμβριο, από 3,0% τον Αύγουστο. Η αύξηση των δανείων προς τον ιδιωτικό τομέα εξακολουθεί να ωφελείται από τα ιστορικά χαμηλά επιτόκια τραπεζικών χορηγήσεων.

Σύμφωνα με την έρευνα για τις τραπεζικές χορηγήσεις που διενεργήσαμε για το γ΄ τρίμηνο του 2020, οι πιστωτικοί όροι των δάνειων προς επιχειρήσεις αυστηροποιήθηκαν. Ενώ οι τράπεζες έδειξαν ότι οι συνθήκες που αφορούν τη χρηματοδότησή τους και τους ισολογισμούς τους παραμένουν υποστηρικτικές, οι εκτιμήσεις για υψηλότερο κίνδυνο θα μπορούσαν να επηρεάσουν αρνητικά την στάση που τηρούν ως προς τη δημιουργία δανείων. Οι τράπεζες που έλαβαν μέρος στην έρευνα ανέφεραν υποχώρηση της ζήτησης δανείων από τις επιχειρήσεις το γ΄ τρίμηνο, η οποία αντανακλά τη μείωση των έκτακτων αναγκών για ρευστότητα και την επιβράδυνση των επιχειρηματικών επενδύσεων. Η έρευνα δείχνει ότι η καθαρή ζήτηση δανείων από τα νοικοκυριά αυξήθηκε το γ΄ τρίμηνο, ενώ υποδηλώνει επίσης την πρόθεση για αυστηροποίηση των πιστοδοτικών κριτηρίων για τα νοικοκυριά.

Συνολικά, τα μέτρα πολιτικής που έχουμε λάβει, μαζί με τα μέτρα που θέσπισαν οι εθνικές κυβερνήσεις και τα ευρωπαϊκά θεσμικά όργανα, εξακολουθούν να είναι σημαντικά για τη στήριξη της πρόσβασης σε χρηματοδότηση, μεταξύ άλλων για αυτούς που πλήττονται περισσότερο από τις συνέπειες της πανδημίας του κορωνοϊού.

Συνοπτικά, η διασταύρωση του αποτελέσματος της οικονομικής ανάλυσης με τις ενδείξεις από τη νομισματική ανάλυση επιβεβαίωσε ότι εξακολουθεί να είναι αναγκαίος ένας διευκολυντικός, σε μεγάλο βαθμό, χαρακτήρας της νομισματικής πολιτικής για τη στήριξη της οικονομικής δραστηριότητας και τη σθεναρή σύγκλιση του πληθωρισμού προς επίπεδα κάτω αλλά πλησίον του 2% μεσοπρόθεσμα.

Όσον αφορά τις δημοσιονομικές πολιτικές, είναι καίριας σημασίας να υιοθετηθεί μια φιλόδοξη και συντονισμένη κατεύθυνση της δημοσιονομικής πολιτικής, λόγω της απότομης συρρίκνωσης της οικονομίας της ζώνης του ευρώ και της μείωσης της ιδιωτικής ζήτησης. Ενώ τα δημοσιονομικά μέτρα που έχουν ληφθεί ως απάντηση στην έκτακτη κατάσταση λόγω πανδημίας θα πρέπει όσο το δυνατόν περισσότερο να είναι στοχευμένα και να έχουν πρόσκαιρο χαρακτήρα, η υποτονική ζήτηση από τις επιχειρήσεις και τα νοικοκυριά και ο αυξημένος κίνδυνος για καθυστερημένη ανάκαμψη απαιτούν συνεχή στήριξη από τις εθνικές δημοσιονομικές πολιτικές. Τα τρία δίχτυα ασφαλείας που ενέκρινε το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο για τους εργαζομένους, τις επιχειρήσεις και τις χώρες παρέχουν σημαντική χρηματοδοτική στήριξη προς τον σκοπό αυτό.

Το Διοικητικό Συμβούλιο αναγνωρίζει τον βασικό ρόλο του πακέτου Next Generation EU και τονίζει πόσο σημαντικό είναι να τεθεί σε εφαρμογή χωρίς καθυστέρηση. Υπό την προϋπόθεση ότι τα κεφάλαια θα χορηγηθούν για παραγωγικές δημόσιες δαπάνες και θα συνοδεύονται από διαρθρωτικές πολιτικές που ενισχύουν την ανάπτυξη, το πακέτο Next Generation EU θα συμβάλει σε μια ταχύτερη, ισχυρότερη και πιο ομοιόμορφη ανάκαμψη και θα αυξήσει την οικονομική ανθεκτικότητα και το αναπτυξιακό δυναμικό των οικονομιών των κρατών μελών, ενισχύοντας έτσι την αποτελεσματικότητα της νομισματικής πολιτικής στη ζώνη του ευρώ. Τέτοιες διαρθρωτικές πολιτικές είναι ιδιαίτερα σημαντικές για την αντιμετώπιση μακροχρόνιων διαθρωτικών και θεσμικών αδυναμιών και για την επιτάχυνση της μετάβασης στην πράσινη και την ψηφιακή οικονομία.

Και τώρα είμαστε στη διάθεσή σας για ερωτήσεις.

Για την ακριβή διατύπωση η οποία έχει συμφωνηθεί από το Διοικητικό Συμβούλιο, συμβουλευθείτε την αγγλική έκδοση.