KONFERENCJA PRASOWA

Christine Lagarde, prezes EBC
Luis de Guindos, wiceprezes EBC
Frankfurt nad Menem, 4 czerwca 2020

Szanowni Państwo, wspólnie z panem wiceprezesem mamy przyjemność powitać Państwa na naszej konferencji prasowej. Przedstawimy teraz wyniki dzisiejszego posiedzenia Rady Prezesów, na którym był także obecny wiceprzewodniczący wykonawczy Komisji Europejskiej Valdis Dombrovskis.

Napływające informacje potwierdzają, że gospodarka strefy euro kurczy się w niespotykanym wcześniej stopniu. W wyniku pandemii koronawirusa (COVID‑19) i środków wprowadzonych w celu jej opanowania nastąpił gwałtowny spadek aktywności gospodarczej. Utrata miejsc pracy i dochodów na ogromną skalę oraz wyjątkowo wysoka niepewność co do perspektyw gospodarczych spowodowały znaczny spadek wydatków konsumpcyjnych i inwestycji. We wskaźnikach aktywności gospodarczej pochodzących z badań ankietowych i zbieranych w czasie rzeczywistym widać wprawdzie pewne oznaki, że wraz ze stopniowym znoszeniem ograniczeń zbliża się punkt zwrotny, ale w porównaniu z tempem spadku wskaźników w dwóch poprzednich miesiącach poprawa jest na razie powolna. Według czerwcowych projekcji makroekonomicznych ekspertów Eurosystemu dynamika wzrostu w drugim kwartale bieżącego roku ma się obniżać w niespotykanym wcześniej tempie, by w drugim półroczu odbić, przede wszystkim pod wpływem dużego wsparcia ze strony polityki fiskalnej i pieniężnej. Niemniej w projekcjach znacznie obniżono zarówno poziom aktywności gospodarczej, jak i perspektywy inflacji w całym horyzoncie czasowym, przy czym stopień niepewności scenariusza bazowego jest wyjątkowo wysoki. Inflację ogółem tłumią niższe ceny energii, a presja inflacyjna według oczekiwań pozostanie słaba z powodu gwałtownego spadku realnego PKB i związanego z tym znacznego zwiększenia się niewykorzystanych mocy produkcyjnych.

Rada Prezesów jest zdecydowana, żeby zgodnie ze swoim mandatem zapewnić wystarczająco łagodne nastawienie polityki pieniężnej i jej płynną transmisję do wszystkich krajów i sektorów. Dlatego też uchwaliliśmy zestaw środków polityki pieniężnej, które mają wspierać gospodarkę podczas jej stopniowego odmrażania oraz chronić średniookresową stabilność cen.

Po pierwsze, Rada Prezesów postanowiła zwiększyć pulę środków na nadzwyczajny program zakupów w czasie pandemii (PEPP) o 600 mld euro, do łącznie 1350 mld euro. Rozszerzenie programu PEPP – w reakcji na obniżenie projekcji inflacji w całym horyzoncie czasowym w związku z pandemią – oznacza dalsze złagodzenie ogólnego nastawienia polityki pieniężnej, co korzystnie wpłynie na warunki finansowania w gospodarce realnej, zwłaszcza w odniesieniu do firm i gospodarstw domowych. Struktura skupu pod względem klas aktywów i jurysdykcji będzie na przestrzeni czasu nadal elastyczna. To pozwoli nam skutecznie powstrzymywać ryzyko dla płynnej transmisji polityki pieniężnej.

Po drugie, postanowiliśmy wydłużyć horyzont czasowy zakupów netto w ramach programu PEPP co najmniej do końca czerwca 2021 roku. W każdym razie będziemy prowadzić zakupy netto aktywów w ramach programu PEPP, dopóki Rada Prezesów nie uzna, że kryzysowa faza pandemii koronawirusa dobiegła końca.

Po trzecie, Rada Prezesów zdecydowała, że spłaty kapitału z tytułu zapadających papierów wartościowych nabytych w ramach programu PEPP będą reinwestowane co najmniej do końca 2022 roku. Tak czy inaczej, wygaszanie w przyszłości portfela PEPP będzie się odbywać w sposób kontrolowany, żeby nie zaburzać odpowiedniego nastawienia polityki pieniężnej.

Po czwarte, do końca roku będą kontynuowane zakupy netto w ramach programu skupu aktywów (APP) na kwotę 20 mld euro miesięcznie oraz zakupy w ramach dodatkowej, przejściowej puli 120 mld euro. W dalszym ciągu przewidujemy, że miesięczne zakupy netto aktywów w ramach programu APP będą prowadzone tak długo, jak długo będzie to konieczne do wzmocnienia łagodzącego oddziaływania podstawowych stóp procentowych EBC, i że zakończą się krótko przed tym, jak zaczniemy podnosić te stopy.

Po piąte, zamierzamy w dalszym ciągu reinwestować – w całości – spłaty kapitału z tytułu zapadających papierów wartościowych nabytych w ramach programu APP jeszcze przez dłuższy czas po tym, jak zaczniemy podnosić podstawowe stopy procentowe EBC, a w każdym razie tak długo, jak długo będzie to konieczne do utrzymania korzystnych warunków płynnościowych i zdecydowanie łagodnej polityki pieniężnej.

Po szóste, postanowiliśmy utrzymać podstawowe stopy procentowe EBC bez zmian. Oczekujemy, że te stopy pozostaną na obecnym lub niższym poziomie, dopóki nie stwierdzimy, że perspektywy inflacji w horyzoncie czasowym naszych projekcji zdecydowanie zbliżają się do poziomu, który jest wystarczająco blisko, ale poniżej 2%, oraz że to zbliżenie konsekwentnie odzwierciedla się w dynamice inflacji bazowej.

Dzisiejsze decyzje w połączeniu z dotychczasowymi, znacznymi bodźcami monetarnymi będą chronić sytuację płynnościową i dostęp do finansowania, pomogą zabezpieczyć dopływ kredytów do gospodarstw domowych i firm oraz przyczynią się do utrzymania korzystnych warunków finansowania dla wszystkich sektorów i jurysdykcji, żeby wesprzeć odbudowę gospodarki po załamaniu spowodowanym pandemią. Jednocześnie w obecnym, szybko zmieniającym się otoczeniu gospodarczym Rada Prezesów jest nadal zdecydowana zrobić w granicach swojego mandatu wszystko, co będzie konieczne, żeby pomóc całemu społeczeństwu euro przejść przez ten wyjątkowo trudny czas. Dotyczy to w pierwszym rzędzie naszej roli – zgodnie z mandatem do ochrony stabilności cen – w zapewnieniu transmisji polityki pieniężnej do wszystkich części gospodarki i wszystkich jurysdykcji. Dlatego Rada Prezesów jest nadal gotowa odpowiednio dostosować pełny zakres swoich narzędzi, żeby sprawić – w zgodzie z zadeklarowanym dążeniem do symetrii – że inflacja będzie stabilnie zmierzać do docelowego poziomu.

Przedstawię teraz bardziej szczegółowo naszą ocenę sytuacji, poczynając od analizy ekonomicznej. Najnowsze wskaźniki gospodarcze i dane ankietowe potwierdzają gwałtowne kurczenie się gospodarki strefy euro i szybkie pogarszanie sytuacji na rynku pracy. Pandemia koronawirusa i zastosowanie środków koniecznych do jej opanowania osłabiły potencjał produkcyjny strefy euro i popyt wewnętrzny, co mocno odbiło się na sektorach przetwórstwa przemysłowego i usług. W pierwszym kwartale 2020 – a w większości krajów ograniczenia obowiązywały dopiero od połowy marca – realny PKB strefy euro zmniejszył się w ujęciu kwartalnym o 3,8%. Zarówno informacje z badań ankietowych, jak i wskaźniki o wysokiej częstotliwości oraz napływające dane rzeczywiste wskazują na dalszy, znaczny spadek realnego PKB w drugim kwartale. W nowszych wskaźnikach widać jednocześnie sygnały, że w maju – kiedy niektóre części gospodarki zaczęły się otwierać – załamanie koniunktury osiągnęło punkt zwrotny. W związku z tym przewiduje się, że w trzecim kwartale, gdy będą znoszone kolejne ograniczenia, gospodarka strefy euro zacznie się ożywiać, w czym będą pomagać korzystne warunki finansowania, ekspansywne nastawienie polityki fiskalnej oraz odbicie aktywności na świecie, chociaż łączne tempo i skala tego ożywienia pozostają wysoce niepewne.

Taka ocena jest także zasadniczo zgodna z projekcjami makroekonomicznymi ekspertów Eurosystemu dla strefy euro z czerwca 2020. Według bazowego scenariusza tych projekcji roczny realny PKB ma w 2020 spaść o 8,7%, by potem odbić o 5,2% w 2021 i o 3,3% w 2022. W porównaniu z projekcjami makroekonomicznymi ekspertów EBC z marca 2020 perspektywy wzrostu realnego PKB na rok 2020 zostały mocno obniżone – o 9,5 pkt proc., a na lata 2021 i 2022 podwyższone, odpowiednio, o 3,9 pkt proc. i 1,9 pkt proc.

Ze względu na wyjątkową niepewność, jaka obecnie obciąża perspektywy gospodarcze, w projekcjach przedstawiono także dwa scenariusze alternatywne, które po konferencji umieścimy na naszej stronie internetowej. Ogólnie rzecz biorąc, skala spadku i ożywienia gospodarczego będzie w ogromnym stopniu zależeć od czasu obowiązywania i skuteczności ograniczeń, od powodzenia rozwiązań wprowadzonych dla złagodzenia negatywnego wpływu pandemii na dochody i zatrudnienie oraz od tego, jak trwały okaże się jej wpływ na potencjał podażowy i popyt wewnętrzny. W sumie Rada Prezesów uważa, że bilans czynników ryzyka związanych ze scenariuszem bazowym przechyla się na stronę spadkową.

Według szacunków flash Eurostatu roczna inflacja HICP w strefie euro, która w kwietniu wynosiła 0,3%, w maju spadła do 0,1%, głównie z powodu niższej inflacji cen energii. Na podstawie bieżących i terminowych cen ropy przewiduje się, że inflacja ogółem w najbliższych miesiącach prawdopodobnie jeszcze się nieco obniży i do końca roku pozostanie niewielka. W średnim okresie słabszy popyt będzie oddziaływać w kierunku obniżenia inflacji, a jego wpływ zostanie jedynie częściowo zrównoważony przez wzrostowe oddziaływanie zaburzeń podaży. Rynkowe wskaźniki długookresowych oczekiwań inflacyjnych pozostają bardzo słabe. Natomiast według wskaźników ankietowych oczekiwania krótko- i średniookresowe wprawdzie się obniżyły, ale długookresowe ucierpiały mniej.

Taka ocena jest zgodna z projekcjami makroekonomicznymi ekspertów Eurosystemu dla strefy euro z czerwca 2020, według których roczna inflacja HICP w scenariuszu bazowym ma wynieść 0,3% w 2020, 0,8% w 2021 i 1,3% w 2022. W porównaniu z projekcjami makroekonomicznymi ekspertów EBC z marca 2020 perspektywy inflacji HICP zostały zrewidowane w dół: na 2020 o 0,8 pkt proc., na 2021 o 0,6 pkt. proc, a na 2022 o 0,3 pkt proc.

W obszarze analizy monetarnej dynamika szerokiego pieniądza (agregatu M3) wzrosła z 7,5% w marcu 2020 do 8,3% w kwietniu. Jej silny wzrost odzwierciedla kreację kredytów bankowych, którą napędza przede wszystkim pilne zapotrzebowanie gospodarki na płynność. Ponadto wysoka niepewność gospodarcza powoduje zapobiegawcze przechodzenie na aktywa pieniężne. W tych warunkach głównym czynnikiem podtrzymującym dynamikę szerokiego pieniądza pozostaje wąski agregat M1, obejmujący najbardziej płynne formy pieniądza.

W akcji kredytowej dla sektora prywatnego nadal widoczny był wpływ koronawirusa na aktywność gospodarczą. Roczna dynamika kredytów dla przedsiębiorstw w kwietniu 2020 ponownie wzrosła i osiągnęła 6,6%, w porównaniu z 5,5% w marcu, co było odzwierciedleniem zapotrzebowania przedsiębiorstw na fundusze na bieżące wydatki i kapitał obrotowy w warunkach gwałtownego spadku dochodów. Jednocześnie roczna dynamika kredytów dla gospodarstw domowych spadła z 3,4% w marcu do 3,0% w kwietniu pod wpływem ograniczenia możliwości konsumpcyjnych wskutek obostrzeń związanych z pandemią, spadku zaufania i pogarszania się sytuacji na rynku pracy.

Wprowadzone przez nas środki polityki pieniężnej, w szczególności bardzo korzystne warunki ukierunkowanych dłuższych operacji refinansujących (TLTRO III), powinny zachęcić banki do udzielania kredytów wszystkim podmiotom z sektora prywatnego. Nasze środki w połączeniu z rozwiązaniami przyjętymi przez rządy krajowe i instytucje europejskie podtrzymują bieżący dostęp do finansowania, także w przypadku podmiotów najbardziej dotkniętych skutkami pandemii.

Podsumowując, zestawienie wyników analizy ekonomicznej z sygnałami płynącymi z analizy monetarnej potwierdziło, że zapewnienie zdecydowanego zbliżania się inflacji do poziomu poniżej, ale blisko 2% w średnim okresie wymaga bardzo łagodnej polityki pieniężnej.

Jeśli chodzi o politykę fiskalną, wobec gwałtownego kurczenia się gospodarki strefy euro nadal konieczne są ambitne i skoordynowane działania fiskalne. Środki wprowadzane w związku pandemią powinny być tymczasowe i jak najmocniej ukierunkowane. W tej sytuacji istotnym wsparciem finansowym są przyjęte przez Radę Europejską trzy rodzaje zabezpieczeń – dla pracowników, firm i państw – o łącznej wartości 540 mld euro. Jednocześnie Rada Prezesów wzywa do dalszych zdecydowanych i szybkich działań na rzecz pobudzenia i wsparcia ożywienia gospodarki. Z wielkim zadowoleniem przyjmujemy więc wniosek Komisji Europejskiej w sprawie planu odbudowy, który ma na celu wsparcie regionów i sektorów najmocniej dotkniętych pandemią, wzmocnienie jednolitego rynku oraz zbudowanie trwałej koniunktury i dobrobytu.

Teraz odpowiemy na Państwa pytania.

Dosłowny tekst przyjęty przez Radę Prezesów znajduje się w wersji angielskiej.