ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΤΥΠΟΥ

Christine Lagarde, Πρόεδρος της ΕΚΤ,
Luis de Guindos, Αντιπρόεδρος της ΕΚΤ,
Φρανκφούρτη, 4 Ιουνίου 2020

Κυρίες και κύριοι, ο Αντιπρόεδρος και εγώ σας καλωσορίζουμε με μεγάλη χαρά στην καθιερωμένη συνέντευξη Τύπου. Θα σας ενημερώσουμε τώρα για τα αποτελέσματα της σημερινής συνεδρίασης του Διοικητικού Συμβουλίου, στην οποία συμμετείχε και ο Εκτελεστικός Αντιπρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, κ. Dombrovskis.

Εισερχόμενες πληροφορίες επιβεβαιώνουν ότι η οικονομία της ζώνης του ευρώ παρουσιάζει μια άνευ προηγουμένου συρρίκνωση. Σημειώθηκε απότομη πτώση της οικονομικής δραστηριότητας λόγω της πανδημίας του κορωνοϊού (COVID-19) και των μέτρων που λήφθηκαν για τον περιορισμό της. Σημαντικές απώλειες θέσεων εργασίας και εισοδημάτων και ένας υπερβολικά υψηλός βαθμός αβεβαιότητας για τις οικονομικές προοπτικές οδήγησαν σε σημαντική πτώση της καταναλωτικής δαπάνης και των επενδύσεων. Ενώ τα στοιχεία ερευνών και οι δείκτες σε πραγματικό χρόνο για την οικονομική δραστηριότητα έχουν παρουσιάσει κάποιες ενδείξεις ότι η οικονομική δραστηριότητα σταμάτησε να υποχωρεί παράλληλα με τη σταδιακή χαλάρωση των μέτρων περιορισμού, η βελτίωση ήταν μέχρι στιγμής μέτρια σε σύγκριση με τη ραγδαία, κατακόρυφη πτώση που σημείωσαν οι δείκτες τους προηγούμενους δύο μήνες. Σύμφωνα με τις μακροοικονομικές προβολές των εμπειρογνωμόνων του Ευρωσυστήματος του Ιουνίου, η ανάπτυξη υποχώρησε με πρωτοφανή ρυθμό το β΄ τρίμηνο του τρέχοντος έτους και στη συνέχεια θα ανακάμψει το β΄ εξάμηνο, υποβοηθούμενη σε κρίσιμο βαθμό από τη σημαντική στήριξη που παρέχουν η δημοσιονομική και η νομισματική πολιτική. Εντούτοις, οι προβολές περιέχουν μια σημαντική προς τα κάτω αναθεώρηση τόσο του επιπέδου της οικονομικής δραστηριότητας όσο και των προοπτικών για τον πληθωρισμό σε όλη τη διάρκεια του χρονικού ορίζοντα προβολής, αν και το βασικό σενάριο περιβάλλεται από έναν πρωτοφανή βαθμό αβεβαιότητας. Ενώ ο μετρούμενος πληθωρισμός συμπιέζεται από τις χαμηλότερες τιμές της ενέργειας, οι πιέσεις στις τιμές αναμένεται να παραμείνουν υποτονικές λόγω της απότομης πτώσης του πραγματικού ΑΕΠ και της συνακόλουθης σημαντικής αύξησης του βαθμού υποαπασχόλησης των πόρων στην οικονομία.

Στο πλαίσιο της εντολής του, το Διοικητικό Συμβούλιο είναι αποφασισμένο να διασφαλίσει τον απαραίτητο διευκολυντικό χαρακτήρα της νομισματικής πολιτικής και την ομαλή μετάδοση της νομισματικής πολιτικής σε όλους τους τομείς και τις χώρες. Αντίστοιχα, αποφασίσαμε τη λήψη δέσμης μέτρων νομισματικής πολιτικής για τη στήριξη της οικονομίας στη διάρκεια της σταδιακής επανέναρξής της και τη διασφάλιση της σταθερότητας των τιμών μεσοπρόθεσμα.

Πρώτον, το Διοικητικό Συμβούλιο αποφάσισε να αυξήσει το συνολικό ποσό του έκτακτου προγράμματος αγοράς στοιχείων ενεργητικού λόγω πανδημίας (pandemic emergency purchase programme – PEPP) κατά 600 δισεκ. ευρώ σε 1.350 δισεκ. ευρώ. Ως απάντηση στην προς τα κάτω αναθεώρηση του πληθωρισμού στη διάρκεια του χρονικού ορίζοντα προβολής λόγω της πανδημίας, η επέκταση του προγράμματος PEPP θα οδηγήσει σε περαιτέρω χαλάρωση της γενικής κατεύθυνσης της νομισματικής πολιτικής, στηρίζοντας τις συνθήκες χρηματοδότησης στην πραγματική οικονομία, ιδίως για τις επιχειρήσεις και τα νοικοκυριά. Οι αγορές θα συνεχίσουν να διενεργούνται με ευελιξία ως προς τον χρόνο, τις κατηγορίες στοιχείων ενεργητικού και τις χώρες. Έτσι, το Διοικητικό Συμβούλιο μπορεί να αποτρέπει αποτελεσματικά τους κινδύνους για την ομαλή μετάδοση της νομισματικής πολιτικής.

Δεύτερον, αποφασίσαμε να παρατείνουμε τον χρονικό ορίζοντα για τις καθαρές αγορές στο πλαίσιο του προγράμματος PEPP μέχρι τουλάχιστον το τέλος Ιουνίου του 2021. Σε κάθε περίπτωση, θα διενεργούμε καθαρές αγορές στοιχείων ενεργητικού στο πλαίσιο του προγράμματος PEPP μέχρις ότου το Διοικητικό Συμβούλιο κρίνει ότι η κρίση του κορωνοϊού έχει λήξει.

Τρίτον, το Διοικητικό Συμβούλιο αποφάσισε να επανεπενδύει τα ποσά κεφαλαίου από την εξόφληση τίτλων που αποκτήθηκαν στο πλαίσιο του PEPP κατά τη λήξη τους τουλάχιστον μέχρι το τέλος του 2022. Σε κάθε περίπτωση, η μελλοντική σταδιακή μείωση (roll-off) του χαρτοφυλακίου PEPP θα ρυθμιστεί κατά τρόπο ώστε να αποφευχθούν παρεμβολές στην ενδεδειγμένη κατεύθυνση της νομισματικής πολιτικής.

Τέταρτον, οι καθαρές αγορές στο πλαίσιο του προγράμματος αγοράς στοιχείων ενεργητικού (asset purchase programme - APP) θα συνεχιστούν με ύψος 20 δισεκ. ευρώ μηνιαίως, σε συνδυασμό με τις αγορές στο πλαίσιο της πρόσθετης χρηματοδότησης ύψους 120 δισεκ. ευρώ που διατίθεται προσωρινά μέχρι το τέλος του έτους. Εξακολουθούμε να αναμένουμε ότι οι μηνιαίες καθαρές αγορές στοιχείων ενεργητικού στο πλαίσιο του APP θα διενεργούνται για όσο χρονικό διάστημα κρίνεται αναγκαίο προκειμένου να ενισχυθεί η διευκολυντική επίδραση των επιτοκίων πολιτικής μας και ότι θα λήξουν λίγο πριν αρχίσουμε να αυξάνουμε τα βασικά επιτόκια της ΕΚΤ.

Πέμπτον, σκοπεύουμε να συνεχίσουμε να επανεπενδύουμε, πλήρως, τα ποσά κεφαλαίου από την εξόφληση τίτλων αποκτηθέντων στο πλαίσιο του προγράμματος APP κατά τη λήξη τους για παρατεταμένη χρονική περίοδο μετά την ημερομηνία κατά την οποία θα αρχίσουμε να αυξάνουμε τα βασικά επιτόκια της ΕΚΤ και πάντως για όσο χρονικό διάστημα χρειαστεί για τη διατήρηση ευνοϊκών συνθηκών ρευστότητας και ενός διευκολυντικού, σε μεγάλο βαθμό, χαρακτήρα της νομισματικής πολιτικής.

Έκτον, αποφασίσαμε να διατηρήσουμε αμετάβλητα τα βασικά επιτόκια της ΕΚΤ. Αναμένουμε ότι θα παραμείνουν στα σημερινά τους ή σε χαμηλότερα επίπεδα έως ότου διαπιστώσουμε ότι οι προοπτικές για τον πληθωρισμό συγκλίνουν σθεναρά προς επίπεδο πλησίον, σε επαρκή βαθμό, αλλά κάτω του 2%, εντός του χρονικού ορίζοντα προβολής που εξετάζουμε και ότι αυτή η σύγκλιση αντανακλάται κατά τρόπο συνεπή στη δυναμική του υποκείμενου πληθωρισμού.

Σε συνδυασμό με τα σημαντικά μέτρα τόνωσης της οικονομίας μέσω της νομισματικής πολιτικής που έχουμε ήδη θέσει σε εφαρμογή, οι σημερινές αποφάσεις θα στηρίξουν τη ρευστότητα και τις συνθήκες χρηματοδότησης στην οικονομία, θα βοηθήσουν να συνεχιστεί η ροή των πιστώσεων προς τα νοικοκυριά και τις επιχειρήσεις και θα συμβάλουν στη διατήρηση ευνοϊκών συνθηκών χρηματοδότησης για όλους τους τομείς και τις χώρες, προκειμένου να στηριχθεί η ανάκαμψη της οικονομίας από τις επιπτώσεις του κορωνοϊού. Ταυτόχρονα, στο σημερινό ταχύτατα μεταβαλλόμενο οικονομικό περιβάλλον, το Διοικητικό Συμβούλιο παραμένει απολύτως προσηλωμένο στη δέσμευσή του να πράξει ό,τι είναι αναγκαίο εντός των ορίων της εντολής του ούτως ώστε να στηρίξει όλους τους πολίτες της ζώνης του ευρώ σε αυτήν την εξαιρετικά δύσκολη συγκυρία. Αυτό ισχύει κατά κύριο λόγο όσον αφορά το καθήκον μας να διασφαλίζουμε ότι η νομισματική πολιτική μας μεταδίδεται σε όλους τους τομείς της οικονομίας και σε όλες τις χώρες κατά την επιδίωξη της αποστολής μας να διατηρούμε τη σταθερότητα των τιμών. Το Διοικητικό Συμβούλιο, επομένως, παραμένει έτοιμο να προσαρμόσει καταλλήλως όλα τα μέσα που διαθέτει προκειμένου να διασφαλίσει ότι ο πληθωρισμός θα κινηθεί προς επίπεδα συμβατά με την επιδίωξή του κατά τρόπο διαρκή, σύμφωνα με τη δέσμευσή του για συμμετρία.

Επιτρέψτε μου τώρα να σας παρουσιάσω με περισσότερες λεπτομέρειες την αξιολόγησή μας, ξεκινώντας από την οικονομική ανάλυση. Οι πιο πρόσφατοι οικονομικοί δείκτες και τα πιο πρόσφατα αποτελέσματα ερευνών επιβεβαιώνουν μια απότομη συρρίκνωση της οικονομίας της ζώνης του ευρώ και ταχεία επιδείνωση των συνθηκών στις αγορές εργασίας. Η πανδημία του κορωνοϊού και τα αναγκαία μέτρα για τον περιορισμό της έχουν επηρεάσει σοβαρά τόσο τον τομέα της μεταποίησης όσο και τον τομέα των υπηρεσιών, πλήττοντας το παραγωγικό δυναμικό της οικονομίας της ζώνης του ευρώ και την εγχώρια ζήτηση. Το α΄ τρίμηνο του 2020, όταν τα μέτρα περιορισμού της πανδημίας είχαν τεθεί σε εφαρμογή από τα μέσα Μαρτίου στις περισσότερες χώρες, το πραγματικό ΑΕΠ της ζώνης του ευρώ μειώθηκε κατά 3,8%, σε τριμηνιαία βάση. Οι πληροφορίες από έρευνες, οι δείκτες υψηλής συχνότητας και τα εισερχόμενα αντικειμενικά στοιχεία δείχνουν μια περαιτέρω σημαντική συρρίκνωση του πραγματικού ΑΕΠ το β΄ τρίμηνο. Οι πιο πρόσφατοι δείκτες υποδηλώνουν μια κάποια υποχώρηση της ύφεσης τον Μάιο καθώς τομείς της οικονομίας τίθενται σταδιακά σε επανεκκίνηση. Αντίστοιχα, η δραστηριότητα της ζώνης του ευρώ αναμένεται να ανακάμψει το γ΄ τρίμηνο καθώς τα μέτρα περιορισμού θα χαλαρώνουν περαιτέρω, υποβοηθούμενη από ευνοϊκές συνθήκες χρηματοδότησης, μια επεκτατική κατεύθυνση της δημοσιονομικής πολιτικής και την επανεκκίνηση της παγκόσμιας δραστηριότητας, αν και η συνολική ταχύτητα και έκταση της ανάκαμψης εξακολουθεί να περιβάλλεται από υψηλό βαθμό αβεβαιότητας.

Η αξιολόγηση αυτή αντανακλάται σε γενικές γραμμές και στις μακροοικονομικές προβολές των εμπειρογνωμόνων του Ευρωσυστήματος για τη ζώνη του ευρώ του Ιουνίου 2020. Στο πλαίσιο του βασικού σεναρίου των προβολών, το ετήσιο πραγματικό ΑΕΠ αναμένεται να μειωθεί κατά 8,7% το 2020 και να ανακάμψει κατά 5,2% το 2021 και κατά 3,3% το 2022. Σε σύγκριση με τις μακροοικονομικές προβολές των εμπειρογνωμόνων της ΕΚΤ του Μαρτίου 2020, οι προοπτικές όσον αφορά το πραγματικό ΑΕΠ έχουν αναθεωρηθεί σημαντικά προς τα κάτω κατά 9,5 ποσοστιαίες μονάδες για το 2020, ενώ έχουν αναθεωρηθεί προς τα πάνω κατά 3,9 ποσοστιαίες μονάδες για το 2021 και κατά 1,9 ποσοστιαίες μονάδες για το 2022.

Με δεδομένη την εξαιρετική αβεβαιότητα που περιβάλλει επί του παρόντος τις προοπτικές, οι προβολές περιλαμβάνουν επίσης δύο εναλλακτικά σενάρια, τα οποία θα δημοσιεύσουμε στον δικτυακό μας τόπο μετά τη συνέντευξη Τύπου. Γενικά, η έκταση της συρρίκνωσης και της ανάκαμψης θα εξαρτηθεί σε κρίσιμο βαθμό από τη διάρκεια και την αποτελεσματικότητα των μέτρων περιορισμού του κορωνοϊού, την επιτυχία των πολιτικών μετριασμού της αρνητικής επίδρασης στα εισοδήματα και την απασχόληση και από την έκταση στην οποία θα επηρεαστεί μόνιμα το παραγωγικό δυναμικό από την πλευρά της προσφοράς και η εγχώρια ζήτηση. Συνολικά, το Διοικητικό Συμβούλιο διαπιστώνει ότι οι κίνδυνοι που περιβάλλουν το βασικό σενάριο των προβολών τείνουν να είναι καθοδικοί.

Σύμφωνα με την προκαταρκτική εκτίμηση της Eurostat, ο ετήσιος πληθωρισμός (βάσει του ΕνΔΤΚ) στη ζώνη του ευρώ μειώθηκε σε 0,1% τον Μάιο, από 0,3% τον Απρίλιο, αντανακλώντας κυρίως τον χαμηλότερο πληθωρισμό των τιμών της ενέργειας. Με βάση τις ισχύουσες τιμές του πετρελαίου και τις τιμές των συμβολαίων μελλοντικής εκπλήρωσης επί του πετρελαίου, ο μετρούμενος πληθωρισμός είναι πιθανόν να μειωθεί κάπως τους επόμενους μήνες και να παραμείνει υποτονικός μέχρι το τέλος του έτους. Σε μεσοπρόθεσμο ορίζοντα, η ασθενέστερη ζήτηση θα ασκήσει καθοδική πίεση στον πληθωρισμό, η οποία θα αντισταθμιστεί εν μέρει μόνο από τις ανοδικές πιέσεις που σχετίζονται με τους περιορισμούς από την πλευρά της προσφοράς. Οι βασιζόμενοι στις αγορές δείκτες των μακροπρόθεσμων προσδοκιών για τον πληθωρισμό παραμένουν σε εξαιρετικά χαμηλά επίπεδα. Ενώ οι βασιζόμενοι σε έρευνες δείκτες των προσδοκιών για τον πληθωρισμό έχουν υποχωρήσει σε βραχυπρόθεσμο και μεσοπρόθεσμο ορίζοντα, οι πιο μακροπρόθεσμες προσδοκίες έχουν επηρεαστεί λιγότερο.

Η αξιολόγηση αυτή αντανακλάται επίσης και στις μακροοικονομικές προβολές των εμπειρογνωμόνων του Ευρωσυστήματος για τη ζώνη του ευρώ του Ιουνίου 2020, σύμφωνα με τις οποίες ο ετήσιος πληθωρισμός (βάσει του ΕνΔΤΚ) υπό το βασικό σενάριο θα διαμορφωθεί σε 0,3% το 2020, 0,8% το 2021 και 1,3% το 2022. Σε σύγκριση με τις μακροοικονομικές προβολές των εμπειρογνωμόνων της ΕΚΤ του Μαρτίου 2020, οι προοπτικές όσον αφορά τον πληθωρισμό (βάσει του ΕνΔΤΚ) έχουν αναθεωρηθεί προς τα κάτω κατά 0,8 της ποσοστιαίας μονάδας για το 2020, κατά 0,6 της ποσοστιαίας μονάδας για το 2021 και κατά 0,3 της ποσοστιαίας μονάδας για το 2022.

Όσον αφορά τη νομισματική ανάλυση, ο ρυθμός αύξησης της ποσότητας χρήματος με την ευρεία έννοια (M3) επιταχύνθηκε σε 8,3% τον Απρίλιο του 2020, από 7,5% τον Μάρτιο. Ο έντονος ρυθμός αύξησης της ποσότητας χρήματος αντανακλά τη δημιουργία τραπεζικών πιστώσεων, η οποία οφείλεται σε μεγάλο βαθμό στις επιτακτικές ανάγκες για ρευστότητα στην οικονομία. Επιπλέον, ο υψηλός βαθμός οικονομικής αβεβαιότητας προκαλεί μια μεταστροφή προς τη διακράτηση χρήματος για προληπτικούς λόγους. Σε αυτό το περιβάλλον, το στενό νομισματικό μέγεθος Μ1, το οποίο περιλαμβάνει τις πιο ρευστές μορφές χρήματος, εξακολουθεί να έχει την κυριότερη συμβολή στην αύξηση της ποσότητας χρήματος με την ευρεία έννοια.

Οι εξελίξεις στα δάνεια προς τον ιδιωτικό τομέα εξακολούθησαν να καθορίζονται από τον αντίκτυπο του κορωνοϊού στην οικονομική δραστηριότητα. Ο ετήσιος ρυθμός αύξησης των δανείων προς τις μη χρηματοπιστωτικές επιχειρήσεις επιταχύνθηκε περαιτέρω σε 6,6% τον Απρίλιο του 2020, από 5,5% τον Μάρτιο, αντανακλώντας την ανάγκη των επιχειρήσεων να χρηματοδοτήσουν τις συνεχιζόμενες δαπάνες τους και το κεφάλαιο κίνησής τους σε ένα περιβάλλον ταχύτατα μειούμενων εσόδων. Ταυτόχρονα, ο ετήσιος ρυθμός αύξησης των δανείων προς τα νοικοκυριά επιβραδύνθηκε σε 3,0% τον Απρίλιο, από 3,4% τον Μάρτιο, εν μέσω περιορισμών της κατανάλωσης λόγω των μέτρων περιορισμού της πανδημίας, της υποχώρησης της εμπιστοσύνης και της επιδείνωσης στις αγορές εργασίας.

Τα μέτρα πολιτικής που λάβαμε, ιδίως οι πολύ ευνοϊκοί όροι των στοχευμένων πράξεων πιο μακροπρόθεσμης αναχρηματοδότησης (ΣΠΠΜΑ ΙΙΙ) που διενεργούμε, αναμένεται να ενθαρρύνουν τις τράπεζες να χορηγούν δάνεια προς όλες τις οντότητες του ιδιωτικού τομέα. Μαζί με τα μέτρα που θέσπισαν οι εθνικές κυβερνήσεις και τα ευρωπαϊκά θεσμικά όργανα, στηρίζουν τη συνεχιζόμενη πρόσβαση στη χρηματοδότηση, μεταξύ άλλων για όσους πλήττονται περισσότερο από τις συνέπειες της πανδημίας του κορωνοϊού.

Συνοπτικά, η διασταύρωση του αποτελέσματος της οικονομικής ανάλυσης με τις ενδείξεις από τη νομισματική ανάλυση επιβεβαίωσε ότι εξακολουθεί να είναι αναγκαίος ένας διευκολυντικός, σε μεγάλο βαθμό, χαρακτήρας της νομισματικής πολιτικής για τη συνέχιση της σθεναρής σύγκλισης του πληθωρισμού προς επίπεδα κάτω αλλά πλησίον του 2% μεσοπρόθεσμα.

Όσον αφορά τις δημοσιονομικές πολιτικές, είναι καίριας σημασίας να υιοθετηθεί μια φιλόδοξη και συντονισμένη κατεύθυνση, ενόψει της απότομης συρρίκνωσης της οικονομίας της ζώνης του ευρώ. Τα μέτρα που λαμβάνονται θα πρέπει να είναι όσο το δυνατόν περισσότερο στοχευμένα και προσωρινής φύσης ως απάντηση στην έκτακτη κατάσταση λόγω της πανδημίας. Τα τρία δίχτυα ασφαλείας που ενέκρινε το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο για τους εργαζομένους, τις επιχειρήσεις και τον δημόσιο τομέα, συνολικού ύψους 540 δισεκ. ευρώ, παρέχουν εν προκειμένω σημαντική χρηματοδοτική στήριξη. Ταυτόχρονα, το Διοικητικό Συμβούλιο απευθύνει έκκληση για περαιτέρω σθεναρές και έγκαιρες προσπάθειες προετοιμασίας και στήριξης της ανάκαμψης. Επομένως, επικροτούμε θερμά την πρόταση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής όσον αφορά σχέδιο ανάκαμψης για τη στήριξη των περιφερειών και των τομέων που έχουν πληγεί σφοδρότατα από την πανδημία, για την ενίσχυση της Ενιαίας Αγοράς και την οικοδόμηση διαρκούς και ευημερούσας ανάκαμψης.

Και τώρα είμαστε στη διάθεσή σας για ερωτήσεις.

Για την ακριβή διατύπωση η οποία έχει συμφωνηθεί από το Διοικητικό Συμβούλιο, συμβουλευθείτε την αγγλική έκδοση.