KONFERENCJA PRASOWA

Christine Lagarde, prezes EBC
Luis de Guindos, wiceprezes EBC
Frankfurt nad Menem, 10 września 2020

Szanowni Państwo, wspólnie z panem wiceprezesem mamy przyjemność powitać Państwa na naszej konferencji prasowej. Przedstawimy teraz wyniki dzisiejszego posiedzenia Rady Prezesów, na którym był także obecny wiceprzewodniczący wykonawczy Komisji Europejskiej Valdis Dombrovskis.

Dane, które napłynęły od naszego ostatniego, lipcowego posiedzenia monetarnego, wskazują na silne odbicie aktywności – zasadniczo zgodne z wcześniejszymi przewidywaniami – chociaż jej poziom pozostaje zdecydowanie niższy niż przed pandemią koronawirusa (COVID‑19). Aktywność w sektorze przetwórstwa przemysłowego nadal się poprawiała, natomiast tempo jej wzrostu w sektorze usług ostatnio nieco osłabło. Przyszła skala ożywienia pozostaje bardzo niepewna, bo w dalszym ciągu jest mocno uzależniona od dalszego rozwoju pandemii i skuteczności rozwiązań wprowadzonych dla jej opanowania. Popyt wewnętrzny w strefie euro znacznie odbił w porównaniu z niskim wcześniej poziomem, ale podwyższona niepewność co do perspektyw gospodarczych nadal odbija się na wydatkach konsumentów i inwestycjach przedsiębiorstw. Inflację ogółem osłabiają niskie ceny energii i słaba presja cenowa, w warunkach jedynie niewielkiego popytu oraz znacznego poziomu niewykorzystanych mocy produkcyjnych

W tych warunkach, żeby podtrzymać ożywienie gospodarcze i chronić średniookresową stabilność cen, nadal potrzeba bodźców monetarnych o znacznej skali. Dlatego ponownie postanowiliśmy zachować łagodne nastawienie naszej polityki pieniężnej.

Utrzymujemy podstawowe stopy procentowe EBC bez zmian. Oczekujemy, że te stopy pozostaną na obecnym lub niższym poziomie, dopóki nie stwierdzimy, że perspektywy inflacji w horyzoncie czasowym naszych projekcji zdecydowanie zbliżają się do poziomu, który jest wystarczająco blisko, ale poniżej 2%, oraz że to zbliżenie konsekwentnie odzwierciedla się w dynamice inflacji bazowej.

Będziemy kontynuować skup aktywów w ramach nadzwyczajnego programu zakupów w czasie pandemii (PEPP), na który przeznaczyliśmy łączną pulę 1350 mld euro. Te zakupy przyczynią się do złagodzenia ogólnego nastawienia polityki pieniężnej i w ten sposób pomogą zrównoważyć spadkowe oddziaływanie pandemii na prognozowaną ścieżkę inflacji. Struktura skupu pod względem klas aktywów i jurysdykcji będzie na przestrzeni czasu nadal elastyczna. To pozwoli nam skutecznie neutralizować zagrożenia dla płynnej transmisji polityki pieniężnej. Zakupy netto aktywów w ramach programu PEPP będziemy prowadzić co najmniej do końca czerwca 2021, a w każdym razie dopóki Rada Prezesów nie uzna, że kryzysowa faza pandemii koronawirusa dobiegła końca. Spłaty kapitału z tytułu zapadających papierów wartościowych nabytych w ramach programu PEPP będziemy reinwestować co najmniej do końca 2022 roku. Tak czy inaczej, wygaszanie w przyszłości portfela PEPP będzie się odbywać w sposób kontrolowany, żeby nie zaburzać odpowiedniego nastawienia polityki pieniężnej.

Zakupy netto w ramach programu skupu aktywów (APP) na kwotę 20 mld euro miesięcznie oraz zakupy w ramach dodatkowej, przejściowej puli 120 mld euro będą kontynuowane do końca roku. W dalszym ciągu przewidujemy, że miesięczne zakupy netto aktywów w ramach programu APP będą prowadzone tak długo, jak długo będzie to konieczne do wzmocnienia łagodzącego oddziaływania podstawowych stóp procentowych EBC, i że zakończą się krótko przed tym, jak zaczniemy podnosić te stopy. Zamierzamy w dalszym ciągu reinwestować – w całości – spłaty kapitału z tytułu zapadających papierów wartościowych nabytych w ramach programu APP jeszcze przez dłuższy czas po tym, jak zaczniemy podnosić podstawowe stopy procentowe EBC, a w każdym razie tak długo, jak długo będzie to konieczne do utrzymania korzystnych warunków płynnościowych i zdecydowanie łagodnej polityki pieniężnej.

Będziemy także w dalszym ciągu dostarczać znaczną ilość płynności poprzez operacje refinansujące. W szczególności w ostatniej operacji z trzeciej serii ukierunkowanych dłuższych operacji refinansujących (TLTRO III) zarejestrowano bardzo duży nabór, co jest korzystne dla akcji kredytowej banków na rzecz przedsiębiorstw i gospodarstw domowych.

Środki polityki pieniężnej wprowadzone przez nas od początku marca są niezwykle pomocne w pobudzaniu ożywienia gospodarczego w strefie euro i ochronie średniookresowej stabilności cen. W szczególności wpływają korzystnie na warunki w zakresie płynności i finansowania gospodarki, pomagają w utrzymaniu dopływu kredytów do gospodarstw domowych i przedsiębiorstw oraz przyczyniają się do utrzymania korzystnych warunków finansowania we wszystkich sektorach i jurysdykcjach. Jednocześnie w obecnej sytuacji podwyższonej niepewności Rada Prezesów będzie uważnie oceniać napływające informacje, w tym – kształtowanie się kursu walutowego, pod kątem wpływu na średniookresowe perspektywy inflacji. Rada jest nadal gotowa odpowiednio dostosowywać pełny zakres swoich narzędzi, żeby sprawić – w zgodzie z zadeklarowanym dążeniem do symetrii – że inflacja będzie stabilnie zmierzać do docelowego poziomu.

Przedstawię teraz bardziej szczegółowo naszą ocenę sytuacji, poczynając od analizy ekonomicznej. Realny PKB strefy euro w drugim kwartale 2020 skurczył się (kwartał do kwartału) o 11,8%. Napływające dane i wyniki badań ankietowych świadczą o tym, że gospodarka strefy euro nadal się ożywia, i wskazują na silne odbicie dynamiki realnego PKB w trzecim kwartale. Obok silnego odbicia, jakie nastąpiło w przemyśle i usługach, widać oznaki znacznego zwiększenia dynamiki spożycia. Ostatnio tempo ożywienia w sektorze usług było wolniejsze niż w przetwórstwie przemysłowym, co widać także w danych ankietowych za sierpień. Czynnikiem hamującym dla perspektyw krótkookresowych jest wzrost liczby zakażeń koronawirusem odnotowany w miesiącach letnich. To, czy ożywienie okaże się trwałe, zależy w znacznym stopniu od dalszego rozwoju pandemii i skuteczności rozwiązań wprowadzonych dla jej opanowania. Niepewność co do przyszłego przebiegu pandemii będzie prawdopodobnie osłabiać siłę ożywienia rynku pracy, spożycia i inwestycji, natomiast korzystne warunki finansowania, ekspansywne nastawienie polityki fiskalnej oraz umacnianie się aktywności i popytu na świecie powinny sprzyjać gospodarce strefy euro.

Ta ocena jest zasadniczo zgodna z projekcjami makroekonomicznymi ekspertów EBC dla strefy euro z września 2020. Według tych projekcji roczny wzrost realnego PKB w 2020 wyniesie −8,0%, w 2021 osiągnie 5,0%, zaś w 2022 będzie na poziomie 3,2%. W porównaniu z projekcjami makroekonomicznymi ekspertów Eurosystemu z czerwca 2020 perspektywy wzrostu realnego PKB na rok 2020 zostały zrewidowane w górę, a na lata 2021 i 2022 pozostały w większości niezmienione.

Ze względu na wyjątkową niepewność, jaka obecnie obciąża perspektywy gospodarcze, w projekcjach przedstawiono dwa scenariusze alternatywne, które po konferencji umieścimy na naszej stronie internetowej. Ogólnie ocenia się, że w bilansie czynników ryzyka dla perspektyw wzrostu w strefie euro nadal przeważają czynniki spowalniające. Ta ocena odzwierciedla przede wszystkim dalszą niepewność co do gospodarczych i finansowych skutków pandemii.

Według szacunków flash Eurostatu w sierpniu roczna inflacja HICP w strefie euro spadła do −0,2%, z 0,4% w lipcu. Na podstawie bieżących i terminowych cen ropy, a także przejściowego obniżenia podatku VAT w Niemczech, przewiduje się, że inflacja ogółem w najbliższych miesiącach prawdopodobnie pozostanie ujemna, by na początku 2021 powrócić do wartości dodatnich. Ponadto w najbliższym okresie, w związku ze słabym popytem, niższą presją płacową oraz aprecjacją kursu euro, presja cenowa będzie nadal niewielka, chociaż w kierunku wzrostu cen będą w pewnym stopniu oddziaływać ograniczenia po stronie podaży. W średnim okresie ożywienie popytu powiązane z łagodną polityką pieniężną i fiskalną będzie oddziaływać w kierunku wzrostu inflacji. Rynkowe wskaźniki długookresowych oczekiwań inflacyjnych powróciły do poziomów sprzed pandemii, ale nadal są bardzo słabe, natomiast wskaźniki ankietowe pozostają niskie.

Ta ocena jest zasadniczo zgodna z projekcjami makroekonomicznymi ekspertów EBC dla strefy euro z września 2020, według których roczna inflacja ma wynieść 0,3% w 2020, 1,0% w 2021 i 1,3% w 2022. W porównaniu z projekcjami makroekonomicznymi ekspertów Eurosystemu z czerwca 2020 perspektywy inflacji na rok 2021 zostały zrewidowane w górę, a na lata 2020 i 2022 pozostały bez zmian. Niezmieniona projekcja na rok 2022 obejmuje wyższą wartość inflacji z wyłączeniem cen energii i żywności – co jest m.in. odzwierciedleniem pozytywnego wpływu środków monetarnych i fiskalnych – którą jednak w większości niweluje zrewidowana ścieżka cen energii.

W obszarze analizy monetarnej dynamika szerokiego pieniądza (agregatu M3) nadal rosła i w lipcu 2020 osiągnęła 10,2%, w porównaniu z 9,2% w czerwcu. Jej silny wzrost odzwierciedla kreację kredytów bankowych w strefie euro i trwający skup aktywów przez Eurosystem, a także większe preferencje dla płynności, wynikające ze względów zapobiegawczych, w sektorze utrzymującym zasoby pieniężne. W tych warunkach głównym czynnikiem podtrzymującym dynamikę M3 pozostaje wąski agregat M1, obejmujący najbardziej płynne formy pieniądza.

W akcji kredytowej dla sektora prywatnego nadal widoczny był wpływ koronawirusa na aktywność gospodarczą. Roczna dynamika kredytów dla przedsiębiorstw niefinansowych – po dużych wzrostach w początkowych miesiącach pandemii – w lipcu wyniosła 7,0%, czyli zasadniczo nie zmieniła się w porównaniu z 7,1% w czerwcu. Wysoka dynamika kredytów dla przedsiębiorstw w dalszym ciągu odzwierciedla zwiększone zapotrzebowanie tego sektora na płynność w celu finansowania bieżących wydatków i kapitału obrotowego oraz dalszego tworzenia buforów płynnościowych, mimo że odbicie aktywności gospodarczej przełożyło się już na pewien wzrost dochodów. Także roczna dynamika kredytów dla gospodarstw domowych w lipcu była stabilna – wyniosła 3,0%, bez zmian od kwietnia 2020. Dynamikę kredytów dla sektora prywatnego wciąż napędza najniższy notowany poziom bankowych stóp procentowych.

W ujęciu ogólnym nasze środki w połączeniu z rozwiązaniami przyjętymi przez rządy krajowe i instytucje europejskie będą nadal podtrzymywać dostęp do finansowania, także w przypadku podmiotów najbardziej dotkniętych skutkami pandemii.

Podsumowując, zestawienie wyników analizy ekonomicznej z sygnałami płynącymi z analizy monetarnej potwierdziło, że zapewnienie zdecydowanego zbliżania się inflacji do poziomu poniżej, ale blisko 2% w średnim okresie wymaga bardzo łagodnej polityki pieniężnej.

Jeśli chodzi o politykę fiskalną, wobec gwałtownego kurczenia się gospodarki strefy euro nadal konieczne są ambitne i skoordynowane działania fiskalne. Środki fiskalne wprowadzane w związku z pandemią powinny być tymczasowe i jak najmocniej ukierunkowane. W tej sytuacji istotnym wsparciem finansowym są przyjęte przez Radę Europejską trzy rodzaje zabezpieczeń – dla pracowników, firm i państw – o łącznej wartości 540 mld euro. Rada Prezesów z wielkim zadowoleniem przyjmuje też unijne narzędzie służące odbudowie gospodarki (Next Generation EU) z pulą 750 mld euro, które może znacznie wesprzeć regiony i sektory najmocniej dotknięte pandemią, wzmocnić jednolity rynek oraz pomóc w budowaniu trwałej koniunktury i dobrobytu.

Żeby ten pakiet mógł przynieść maksymalne korzyści, powinien być mocno osadzony w solidnej polityce strukturalnej kształtowanej i wdrażanej na szczeblu krajowym. Odpowiednia polityka strukturalna może sprawić, że ożywienie po kryzysie nastąpi szybciej oraz będzie mocniejsze i bardziej równomierne. Dzięki temu zwiększy się także skuteczność polityki pieniężnej w strefie euro. Ukierunkowana polityka strukturalna jest szczególnie ważna dla rewitalizacji naszych gospodarek, a zwłaszcza przyspieszenia inwestycji w priorytetowych obszarach, takich jak transformacja ekologiczna i cyfrowa.

Teraz odpowiemy na Państwa pytania.

Dosłowny tekst przyjęty przez Radę Prezesów znajduje się w wersji angielskiej.