ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΤΥΠΟΥ

Christine Lagarde, Πρόεδρος της ΕΚΤ,
Luis de Guindos, Αντιπρόεδρος της ΕΚΤ,
Φρανκφούρτη, 16 Ιουλίου 2020

Κυρίες και κύριοι, ο Αντιπρόεδρος και εγώ σας καλωσορίζουμε με μεγάλη χαρά στην καθιερωμένη συνέντευξη Τύπου. Θα σας ενημερώσουμε τώρα για τα αποτελέσματα της σημερινής συνεδρίασης του Διοικητικού Συμβουλίου, στην οποία συμμετείχε και ο Εκτελεστικός Αντιπρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, κ. Dombrovskis.

Εισερχόμενες πληροφορίες μετά την τελευταία συνεδρίασή μας για τη νομισματική πολιτική στις αρχές Ιουνίου σηματοδοτούν την επανεκκίνηση της οικονομικής δραστηριότητας της ζώνης του ευρώ, αν και το επίπεδο της δραστηριότητας παραμένει αρκετά χαμηλότερα από τα επίπεδα που επικρατούσαν πριν από την πανδημία του κορωνοϊού (COVID-19) και οι προοπτικές εξακολουθούν να χαρακτηρίζονται από υψηλό βαθμό αβεβαιότητας. Τόσο οι δείκτες υψηλής συχνότητας όσο και οι δείκτες ερευνών σταμάτησαν να μειώνονται τον Απρίλιο και έδειξαν σημαντική, αν και ανομοιόμορφη και μερική, ανάκαμψη τον Μάιο και τον Ιούνιο, παράλληλα με τη συνεχιζόμενη συγκράτηση του ιού και τη συνακόλουθη χαλάρωση των μέτρων περιορισμού. Ταυτόχρονα, οι πραγματικές και οι αναμενόμενες απώλειες θέσεων εργασίας και εισοδημάτων και ο εξαιρετικά αυξημένος βαθμός αβεβαιότητας για την εξέλιξη της πανδημίας και τις οικονομικές προοπτικές εξακολουθούν να επηρεάζουν δυσμενώς την καταναλωτική δαπάνη και τις επιχειρηματικές επενδύσεις. Ο μετρούμενος πληθωρισμός περιορίζεται από τις χαμηλότερες τιμές της ενέργειας και οι πιέσεις στις τιμές αναμένεται να παραμείνουν πολύ υποτονικές λόγω της απότομης πτώσης του ρυθμού αύξησης του πραγματικού ΑΕΠ και της συνακόλουθης σημαντικής αύξησης του βαθμού υποαπασχόλησης των πόρων στην οικονομία.

Σε αυτό το περιβάλλον, η σημαντική τόνωση από την πλευρά της νομισματικής πολιτικής εξακολουθεί να είναι αναγκαία προκειμένου να στηριχθεί η οικονομική ανάκαμψη και να διαφυλαχθεί η σταθερότητα των τιμών μεσοπρόθεσμα. Επομένως, αποφασίσαμε να επανεπιβεβαιώσουμε την πολύ διευκολυντική κατεύθυνση της νομισματικής πολιτικής μας.

Θα διατηρήσουμε αμετάβλητα τα βασικά επιτόκια της ΕΚΤ. Αναμένουμε ότι θα παραμείνουν στα σημερινά τους ή σε χαμηλότερα επίπεδα έως ότου διαπιστώσουμε ότι οι προοπτικές για τον πληθωρισμό συγκλίνουν σθεναρά προς επίπεδο πλησίον, σε επαρκή βαθμό, αλλά κάτω του 2%, εντός του χρονικού ορίζοντα προβολής που εξετάζουμε και ότι αυτή η σύγκλιση αντανακλάται κατά τρόπο συνεπή στη δυναμική του υποκείμενου πληθωρισμού.

Θα συνεχίσουμε τη διενέργεια αγορών στο πλαίσιο του έκτακτου προγράμματος αγοράς στοιχείων ενεργητικού λόγω πανδημίας (pandemic emergency purchase programme - PEPP), το συνολικό ποσό του οποίου ανέρχεται σε 1.350 δισεκ. ευρώ. Αυτές οι αγορές συμβάλλουν στη χαλάρωση της συνολικής κατεύθυνσης της νομισματικής πολιτικής, βοηθώντας έτσι να αντισταθμιστεί η προς τα κάτω μετατόπιση της προβλεπόμενης πορείας του πληθωρισμού λόγω της πανδημίας. Οι αγορές θα συνεχίσουν να διενεργούνται με ευελιξία ως προς τον χρόνο, τις κατηγορίες στοιχείων ενεργητικού και τις χώρες. Με αυτόν τον τρόπο θα μπορέσουμε να αποτρέψουμε αποτελεσματικά τους κινδύνους για την ομαλή μετάδοση της νομισματικής πολιτικής. Θα διενεργούμε καθαρές αγορές στοιχείων ενεργητικού στο πλαίσιο του προγράμματος PEPP τουλάχιστον μέχρι το τέλος του Ιουνίου 2021 και, σε κάθε περίπτωση, μέχρις ότου το Διοικητικό Συμβούλιο κρίνει ότι η κρίση του κορωνοϊού έχει λήξει. Θα επανεπενδύσουμε τα ποσά κεφαλαίου από την εξόφληση τίτλων που αποκτήθηκαν στο πλαίσιο του PEPP κατά τη λήξη τους τουλάχιστον μέχρι το τέλος του 2022. Σε κάθε περίπτωση, η μελλοντική σταδιακή μείωση (roll-off) του χαρτοφυλακίου PEPP θα ρυθμιστεί κατά τρόπο ώστε να αποφευχθούν παρεμβολές στην ενδεδειγμένη κατεύθυνση της νομισματικής πολιτικής.

Οι καθαρές αγορές στο πλαίσιο του προγράμματος αγοράς στοιχείων ενεργητικού (asset purchase programme - APP) θα συνεχιστούν με ύψος 20 δισεκ. ευρώ μηνιαίως, σε συνδυασμό με τις αγορές στο πλαίσιο της πρόσθετης χρηματοδότησης ύψους 120 δισεκ. ευρώ που διατίθεται προσωρινά μέχρι το τέλος του έτους. Εξακολουθούμε να αναμένουμε ότι οι μηνιαίες καθαρές αγορές στοιχείων ενεργητικού στο πλαίσιο του APP θα διενεργούνται για όσο χρονικό διάστημα κρίνεται αναγκαίο προκειμένου να ενισχυθεί η διευκολυντική επίδραση των επιτοκίων πολιτικής μας και ότι θα λήξουν λίγο πριν αρχίσουμε να αυξάνουμε τα βασικά επιτόκια της ΕΚΤ. Σκοπεύουμε να συνεχίσουμε να επανεπενδύουμε, πλήρως, τα ποσά κεφαλαίου από την εξόφληση τίτλων αποκτηθέντων στο πλαίσιο του προγράμματος APP κατά τη λήξη τους για παρατεταμένη χρονική περίοδο μετά την ημερομηνία κατά την οποία θα αρχίσουμε να αυξάνουμε τα βασικά επιτόκια της ΕΚΤ και πάντως για όσο χρονικό διάστημα χρειαστεί για τη διατήρηση ευνοϊκών συνθηκών ρευστότητας και ενός διευκολυντικού, σε μεγάλο βαθμό, χαρακτήρα της νομισματικής πολιτικής.

Θα συνεχίσουμε επίσης να παρέχουμε άφθονη ρευστότητα μέσω των πράξεων αναχρηματοδότησης που διενεργούμε. Πιο συγκεκριμένα, στο πλαίσιο της πιο πρόσφατης πράξης της τρίτης σειράς στοχευμένων πράξεων πιο μακροπρόθεσμης αναχρηματοδότησης (ΣΠΠΜΑ III) καταγράφηκε πολύ υψηλή άντληση κεφαλαίων, η οποία στηρίζει τη χορήγηση τραπεζικών δανείων σε επιχειρήσεις και νοικοκυριά.

Τα μέτρα νομισματικής πολιτικής που έχουμε λάβει από τις αρχές Μαρτίου παρέχουν στήριξη ζωτικής σημασίας για να υποβοηθηθεί η ανάκαμψη της οικονομίας της ζώνης του ευρώ και να διαφυλαχθεί η σταθερότητα των τιμών μεσοπρόθεσμα. Πιο συγκεκριμένα, στηρίζουν τη ρευστότητα και τις συνθήκες χρηματοδότησης στην οικονομία, βοηθούν να διατηρηθεί η ροή των πιστώσεων προς τα νοικοκυριά και τις επιχειρήσεις και συμβάλλουν στη διατήρηση ευνοϊκών συνθηκών χρηματοδότησης για όλους τους τομείς και τις χώρες. Ταυτόχρονα, στο σημερινό περιβάλλον που χαρακτηρίζεται από αυξημένο βαθμό αβεβαιότητας και σημαντικό βαθμό υποαπασχόλησης των πόρων στην οικονομία, το Διοικητικό Συμβούλιο παραμένει απολύτως προσηλωμένο στη δέσμευσή του να πράξει ό,τι είναι αναγκαίο εντός των ορίων της εντολής του ούτως ώστε να στηρίξει όλους τους πολίτες της ζώνης του ευρώ σε αυτήν την εξαιρετικά δύσκολη συγκυρία. Αυτό ισχύει κατά κύριο λόγο όσον αφορά το καθήκον μας να διασφαλίζουμε ότι η νομισματική πολιτική μας μεταδίδεται σε όλους τους τομείς της οικονομίας και σε όλες τις χώρες κατά την επιδίωξη της αποστολής μας να διατηρούμε τη σταθερότητα των τιμών. Το Διοικητικό Συμβούλιο, επομένως, παραμένει έτοιμο να προσαρμόσει καταλλήλως όλα τα μέσα που διαθέτει προκειμένου να διασφαλίσει ότι ο πληθωρισμός θα κινηθεί προς επίπεδα συμβατά με την επιδίωξή του κατά τρόπο διαρκή, σύμφωνα με τη δέσμευσή του για συμμετρία.

Επιτρέψτε μου τώρα να σας παρουσιάσω με περισσότερες λεπτομέρειες την αξιολόγησή μας, ξεκινώντας από την οικονομική ανάλυση. Σύμφωνα με τα εισερχόμενα στοιχεία και τα αποτελέσματα ερευνών, η οικονομική δραστηριότητα βελτιώθηκε σημαντικά τον Μάιο και τον Ιούνιο από το κατώτατο επίπεδο στο οποίο είχε διαμορφωθεί τον Απρίλιο, παράλληλα με τη συνεχιζόμενη συγκράτηση του ιού και τη συνακόλουθη χαλάρωση των μέτρων περιορισμού. Ταυτόχρονα, οι οικονομικοί δείκτες εξακολουθούν να βρίσκονται πολύ χαμηλότερα από τα επίπεδα που καταγράφηκαν πριν από την πανδημία, ενώ η ανάκαμψη βρίσκεται σε πρώιμο στάδιο και παραμένει ανομοιογενής μεταξύ τομέων και χωρών. Μετά από επιβράδυνση κατά 3,6%, σε τριμηνιαία βάση, το α΄ τρίμηνο του 2020, ο ρυθμός αύξησης του ΑΕΠ στη ζώνη του ευρώ αναμένεται να έχει συρρικνωθεί συνολικά ακόμη περισσότερο το β΄ τρίμηνο, συμβαδίζοντας σε γενικές γραμμές με τις μακροοικονομικές προβολές των εμπειρογνωμόνων του Ευρωσυστήματος του Ιουνίου 2020. Έχουν εμφανιστεί ενδείξεις ανάκαμψης στην κατανάλωση, ενώ σημαντική ανάκαμψη έχει σημειώσει και η βιομηχανική παραγωγή. Ταυτόχρονα, οι υποτονικές συνθήκες στις αγορές εργασίας και η αποταμίευση των νοικοκυριών για προληπτικούς λόγους επηρεάζουν δυσμενώς την καταναλωτική δαπάνη. Οι υποτονικές επιχειρηματικές προοπτικές και ο υψηλός βαθμός αβεβαιότητας περιορίζουν τις επενδύσεις, ενώ η επιβράδυνση της παγκόσμιας οικονομίας παρεμποδίζει την εξωτερική ζήτηση προϊόντων και υπηρεσιών της ζώνης του ευρώ.

Η δραστηριότητα της ζώνης του ευρώ αναμένεται να ανακάμψει το γ΄ τρίμηνο καθώς τα μέτρα περιορισμού θα χαλαρώνουν περαιτέρω, υποβοηθούμενη από ευνοϊκές συνθήκες χρηματοδότησης, μια επεκτατική κατεύθυνση της δημοσιονομικής πολιτικής και την επανεκκίνηση της παγκόσμιας δραστηριότητας, αν και ο βαθμός αβεβαιότητας που περιβάλλει τη συνολική ταχύτητα και έκταση της ανάκαμψης παραμένει υψηλός. Γενικά, η έκταση της συρρίκνωσης και της ανάκαμψης θα εξαρτηθεί σε κρίσιμο βαθμό από τη διάρκεια και την αποτελεσματικότητα των μέτρων περιορισμού, από την επιτυχία των πολιτικών μετριασμού της αρνητικής επίδρασης στα εισοδήματα και την απασχόληση και από την έκταση στην οποία θα επηρεαστούν μόνιμα το παραγωγικό δυναμικό από την πλευρά της προσφοράς και η εγχώρια ζήτηση. Συνολικά, το Διοικητικό Συμβούλιο αξιολογεί ότι οι κίνδυνοι που περιβάλλουν τις προοπτικές ανάπτυξης της ζώνης του ευρώ τείνουν να είναι καθοδικοί.

Σύμφωνα με την προκαταρκτική εκτίμηση της Eurostat, ο ετήσιος πληθωρισμός (βάσει του ΕνΔΤΚ) στη ζώνη του ευρώ αυξήθηκε σε 0,3% τον Ιούνιο, από 0,1% τον Μάιο, αντανακλώντας κυρίως τον λιγότερο αρνητικό πληθωρισμό των τιμών της ενέργειας. Με βάση τις ισχύουσες τιμές και τις τιμές των συμβολαίων μελλοντικής εκπλήρωσης επί του πετρελαίου και λαμβανομένης υπόψη της πρόσκαιρης μείωσης του συντελεστή ΦΠΑ της Γερμανίας, ο μετρούμενος πληθωρισμός είναι πιθανόν να μειωθεί ξανά τους προσεχείς μήνες και στη συνέχεια να αυξηθεί εκ νέου στις αρχές του 2021. Σε μεσοπρόθεσμο ορίζοντα, η ασθενέστερη ζήτηση θα ασκήσει καθοδική πίεση στον πληθωρισμό, η οποία θα αντισταθμιστεί εν μέρει μόνο από τις ανοδικές πιέσεις που σχετίζονται με τους περιορισμούς από την πλευρά της προσφοράς. Οι βασιζόμενοι στις αγορές δείκτες των μακροπρόθεσμων προσδοκιών για τον πληθωρισμό συνέχισαν να αυξάνονται από τα ιστορικώς χαμηλά επίπεδα στα οποία είχαν διαμορφωθεί στα μέσα Μαρτίου, αλλά συνολικά παραμένουν σε υποτονικά επίπεδα. Ενώ οι βασιζόμενοι σε έρευνες δείκτες των προσδοκιών για τον πληθωρισμό έχουν υποχωρήσει από την έναρξη της πανδημίας, οι μακροπρόθεσμες προσδοκίες επηρεάστηκαν λιγότερο από τις βραχυπρόθεσμες και τις μεσοπρόθεσμες προσδοκίες.

Όσον αφορά τη νομισματική ανάλυση, ο ρυθμός αύξησης της ποσότητας χρήματος με την ευρεία έννοια (M3) επιταχύνθηκε σε 8,9% τον Μάιο του 2020, από 8,2% τον Απρίλιο. Ο έντονος ρυθμός αύξησης της ποσότητας χρήματος αντανακλά τη δημιουργία τραπεζικών πιστώσεων, η οποία εξακολουθεί να οφείλεται σε μεγάλο βαθμό στις επιτακτικές ανάγκες για ρευστότητα στην οικονομία. Επιπλέον, ο υψηλός βαθμός οικονομικής αβεβαιότητας προκαλεί μια μεταστροφή προς τη διακράτηση χρήματος για προληπτικούς λόγους. Σε αυτό το περιβάλλον, το στενό νομισματικό μέγεθος Μ1, το οποίο περιλαμβάνει τις πιο ρευστές μορφές χρήματος, εξακολουθεί να έχει την κυριότερη συμβολή στην αύξηση της ποσότητας χρήματος με την ευρεία έννοια.

Οι εξελίξεις στα δάνεια προς τον ιδιωτικό τομέα εξακολούθησαν να καθορίζονται από τον αντίκτυπο του κορωνοϊού στην οικονομική δραστηριότητα. Ο ετήσιος ρυθμός αύξησης των δανείων προς τις μη χρηματοπιστωτικές επιχειρήσεις επιταχύνθηκε περαιτέρω σε 7,3% τον Μάιο του 2020, από 6,6% τον Απρίλιο, αντανακλώντας την ανάγκη των επιχειρήσεων να χρηματοδοτήσουν τις συνεχιζόμενες δαπάνες τους και το κεφάλαιο κίνησής τους σε ένα περιβάλλον όπου τα έσοδα εξακολουθούν να είναι αναιμικά. Ταυτόχρονα, ο ετήσιος ρυθμός αύξησης των δανείων προς τα νοικοκυριά παρέμεινε αμετάβλητος σε 3,0% τον Μάιο, αφού μειώθηκε για δύο συνεχόμενους μήνες, εν μέσω συνεχιζόμενων περιορισμών της κατανάλωσης.

Τα αποτελέσματα της έρευνας τραπεζικών χορηγήσεων στη ζώνη του ευρώ για το β΄ τρίμηνο του 2020 παρέχουν περαιτέρω στοιχεία για αυτές τις εξελίξεις. Σε ό,τι αφορά τις επιχειρήσεις, δείχνουν ότι η πανδημία ασκεί συνεχή ισχυρό ανοδικό αντίκτυπο στη ζήτηση για δάνεια, που οφείλεται κατά κύριο λόγο στις έκτακτες ανάγκες για ρευστότητα, ενώ οι ανάγκες για χρηματοδότηση πάγιων επενδύσεων έχουν μειωθεί. Τα πιστοδοτικά κριτήρια για δάνεια προς επιχειρήσεις παραμένουν σε γενικές γραμμές αμετάβλητα. Η αυστηρότερη επίδραση λόγω της επιδείνωσης των οικονομικών προοπτικών και η συνακόλουθη μείωση της πιστοληπτικής ικανότητας των επιχειρήσεων αντισταθμίστηκε σε γενικές γραμμές από την χαλαρωτική επίδραση των μέτρων πολιτικής, ιδίως των μέτρων που έλαβε η ΕΚΤ για τη στήριξη της ρευστότητας και των κρατικών εγγυήσεων για δάνεια. Ωστόσο, όσον αφορά τις μελλοντικές εξελίξεις, οι τράπεζες αναμένουν μια καθαρή αυστηροποίηση των πιστοδοτικών κριτηρίων για δάνεια προς επιχειρήσεις, που εν μέρει σχετίζεται με την αναμενόμενη λήξη των προγραμμάτων παροχής κρατικών εγγυήσεων. Σε ό,τι αφορά τα δάνεια προς τα νοικοκυριά, τα πιστοδοτικά κριτήρια έγιναν πιο αυστηρά, αντανακλώντας ιδίως την επιδείνωση των εισοδημάτων των νοικοκυριών και των προοπτικών απασχόλησης στο πλαίσιο της πανδημίας.

Συνολικά, τα μέτρα πολιτικής που έχουμε λάβει, μαζί με τα μέτρα που θέσπισαν οι εθνικές κυβερνήσεις και τα ευρωπαϊκά θεσμικά όργανα, θα συνεχίσουν να στηρίζουν την πρόσβαση σε χρηματοδότηση, μεταξύ άλλων για αυτούς που πλήττονται περισσότερο από τις συνέπειες της πανδημίας του κορωνοϊού.

Συνοπτικά, η διασταύρωση του αποτελέσματος της οικονομικής ανάλυσης με τις ενδείξεις από τη νομισματική ανάλυση επιβεβαίωσε ότι εξακολουθεί να είναι αναγκαίος ένας διευκολυντικός, σε μεγάλο βαθμό, χαρακτήρας της νομισματικής πολιτικής για τη σθεναρή σύγκλιση του πληθωρισμού προς επίπεδα κάτω αλλά πλησίον του 2% μεσοπρόθεσμα.

Όσον αφορά τις δημοσιονομικές πολιτικές, είναι καίριας σημασίας να υιοθετηθεί μια φιλόδοξη και συντονισμένη κατεύθυνση, ενόψει της απότομης συρρίκνωσης της οικονομίας της ζώνης του ευρώ. Τα μέτρα που λήφθηκαν ως απάντηση στην έκτακτη κατάσταση λόγω πανδημίας θα πρέπει όσο το δυνατόν περισσότερο να είναι στοχευμένα και να έχουν πρόσκαιρο χαρακτήρα. Τα τρία δίχτυα ασφαλείας που ενέκρινε το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο για τους εργαζομένους, τις επιχειρήσεις και τον δημόσιο τομέα, συνολικού ύψους 540 δισεκ. ευρώ, παρέχουν προς τον σκοπό αυτό σημαντική χρηματοδοτική στήριξη. Ταυτόχρονα, το Διοικητικό Συμβούλιο απευθύνει έκκληση για περαιτέρω σθεναρές και έγκαιρες προσπάθειες προετοιμασίας και στήριξης της ανάκαμψης. Επικροτούμε επομένως θερμά την πρόταση «Next Generation EU» της Ευρωπαϊκής Επιτροπής που αφορά τη στήριξη των περιφερειών και των τομέων που έχουν πληγεί σφοδρότατα από την πανδημία, την ενίσχυση της Ενιαίας Αγοράς και την οικοδόμηση διαρκούς και ευημερούσας ανάκαμψης. Είναι σημαντικό οι ευρωπαίοι ηγέτες να συμφωνήσουν γρήγορα σε μια φιλόδοξη δέσμη μέτρων.

Προκειμένου να αξιοποιηθεί στο μέγιστο το δυναμικό του, ο Μηχανισμός Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας της Ευρωπαϊκής Ένωσης θα πρέπει να εδραιωθεί γερά σε ορθές διαρθρωτικές πολιτικές που θα σχεδιαστούν και θα υλοποιηθούν σε εθνικό επίπεδο. Οι καλά σχεδιασμένες διαρθρωτικές πολιτικές θα μπορούσαν να συμβάλλουν σε μια ταχύτερη, ισχυρότερη και πιο ομοιόμορφη ανάκαμψη από την κρίση, στηρίζοντας με αυτόν τον τρόπο την αποτελεσματικότητα της νομισματικής πολιτικής στη ζώνη του ευρώ. Οι στοχευμένες διαρθρωτικές πολιτικές είναι ιδιαίτερα σημαντικές για την ανανέωση των οικονομιών μας, με έμφαση στην επιτάχυνση των επενδύσεων σε τομείς προτεραιότητας όπως η πράσινη και η ψηφιακή μετάβαση.

Και τώρα είμαστε στη διάθεσή σας για ερωτήσεις.

Για την ακριβή διατύπωση η οποία έχει συμφωνηθεί από το Διοικητικό Συμβούλιο, συμβουλευθείτε την αγγλική έκδοση.