Πώς η καινοτομία οδηγεί στην ανάπτυξη;
27 Ιουνίου 2017
Η καινοτομία αποτελεί βασικό προσδιοριστικό παράγοντα της οικονομικής προόδου που ωφελεί τους καταναλωτές, τις επιχειρήσεις και την οικονομία συνολικά. Πώς ακριβώς εκπληρώνει τον συγκεκριμένο ρόλο, πώς συμβάλλει στην οικονομική ανάπτυξη και ποιες ενέργειες την προάγουν;
Τι είναι η καινοτομία;
Στην οικονομική θεωρία, ο όρος «καινοτομία» αναφέρεται στην ανάπτυξη και εφαρμογή ιδεών και τεχνολογιών που βελτιώνουν τα αγαθά και τις υπηρεσίες ή καθιστούν την παραγωγή τους αποδοτικότερη.
Ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα καινοτομίας είναι η ανάπτυξη της τεχνολογίας των ατμομηχανών τον 18ο αιώνα. Οι ατμομηχανές χρησιμοποιήθηκαν στα εργοστάσια, καθιστώντας δυνατή τη μαζική παραγωγή, και άλλαξαν ριζικά τις μεταφορές με τους σιδηροδρόμους. Πιο πρόσφατα, η πληροφορική μετάλλαξε τον τρόπο με τον οποίο οι επιχειρήσεις παράγουν και διαθέτουν τα αγαθά και τις υπηρεσίες τους, δημιουργώντας ταυτόχρονα νέες αγορές και νέα επιχειρηματικά μοντέλα.
Γιατί η ΕΚΤ ενδιαφέρεται για αυτό το θέμα;
Στόχος της ΕΚΤ είναι να διατηρεί τη σταθερότητα των τιμών. Με τον καθορισμό των επιτοκίων η ΕΚΤ επηρεάζει τις συνθήκες χρηματοδότησης στην οικονομία και, εν τέλει, τη συνολική ζήτηση αγαθών και υπηρεσιών. Ωστόσο, το μακροχρόνιο αναπτυξιακό δυναμικό της οικονομίας, το οποίο εξαρτάται από την καινοτομία, επηρεάζει με τη σειρά του τη δυνατότητα της ΕΚΤ να εκπληρώνει την αποστολή της.
Καθώς η καινοτομία ασκεί βαθύτατες επιδράσεις στο μακροοικονομικό περιβάλλον, η ΕΚΤ παρακολουθεί την εξέλιξή της και διερευνά τις οικονομικές και κοινωνικές προϋποθέσεις που την ευνοούν και τη στηρίζουν.
Γιατί χρειαζόμαστε την καινοτομία;
Ένα από τα σημαντικότερα οφέλη της καινοτομίας είναι η συνεισφορά της στην οικονομική ανάπτυξη. Με απλά λόγια, η καινοτομία μπορεί να οδηγήσει σε άνοδο της παραγωγικότητας, δηλ. ο ίδιος συντελεστής παράγει μεγαλύτερο αποτέλεσμα. Όσο αυξάνεται η παραγωγικότητα, αυξάνεται και η ποσότητα των παραγόμενων αγαθών και υπηρεσιών - με άλλα λόγια, η οικονομία αναπτύσσεται.
Πώς η καινοτομία οδηγεί στην ανάπτυξη
Νέες ιδέες και τεχνολογίες αναπτύσσονται και εφαρμόζονται, παράγοντας μεγαλύτερο αποτέλεσμα με χρήση του ίδιου συντελεστή. Παράγονται περισσότερα αγαθά και υπηρεσίες, πράγμα που τονώνει τους μισθούς και την κερδοφορία των επιχειρήσεων.
Η καινοτομία και η αύξηση της παραγωγικότητας συνεπάγονται τεράστια οφέλη για τους καταναλωτές και τις επιχειρήσεις. Όσο αυξάνεται η παραγωγικότητα, αυξάνονται και οι μισθοί των εργαζομένων, οι οποίοι διαθέτουν πλέον περισσότερα χρήματα και μπορούν επομένως να αγοράσουν περισσότερα αγαθά και υπηρεσίες. Ταυτόχρονα, οι επιχειρήσεις αυξάνουν τα κέρδη τους και έτσι έχουν τη δυνατότητα να κάνουν επενδύσεις και να προσλάβουν περισσότερους υπαλλήλους.
Πώς εκδηλώνεται ο πλήρης αντίκτυπος της καινοτομίας;
Η καινοτομία συνήθως ξεκινά σε μικρή κλίμακα, π.χ. όταν μια νέα τεχνολογία εφαρμόζεται για πρώτη φορά στην επιχείρηση εντός της οποίας αναπτύχθηκε. Ωστόσο, για να υλοποιηθούν τα πλήρη οφέλη της καινοτομίας, είναι αναγκαίο να εξαπλωθεί στο σύνολο της οικονομίας και να ωφελήσει εξίσου επιχειρήσεις διαφορετικών μεγεθών και σε διαφορετικούς τομείς. Οι ειδικοί αποκαλούν αυτήν τη διαδικασία «διάδοση της καινοτομίας».
Η καινοτομία στη ζώνη του ευρώ
Ενώ η Ευρώπη έχει αποτελέσει σε μεγάλο βαθμό λίκνο της καινοτομίας και συνεχίζει να διακρίνεται για το καινοτόμο πνεύμα της, υπάρχουν σαφώς δυνατότητες περαιτέρω ενίσχυσης των δυνατοτήτων μας σε αυτόν τον τομέα. Μόνο τρεις χώρες της ζώνης του ευρώ συγκαταλέγονται στις δέκα κορυφαίες χώρες στον κόσμο όσον αφορά τον παγκόσμιο δείκτη ανταγωνιστικότητας του Παγκόσμιου Οικονομικού Φόρουμ. Παρατηρείται επίσης επίμονη διαφορά ως προς τις δαπάνες για έρευνα και ανάπτυξη μεταξύ της ζώνης του ευρώ και άλλων μεγάλων προηγμένων οικονομιών.
Επιπλέον, η διάδοση της καινοτομίας στη ζώνη του ευρώ φαίνεται να είναι βραδεία. Σύμφωνα με πρόσφατες μελέτες της ΕΚΤ υφίσταται σημαντική διαφορά παραγωγικότητας μεταξύ των περισσότερο και των λιγότερο παραγωγικών επιχειρήσεων, για παράδειγμα. Αυτό σημαίνει ότι, ενώ οι αποδοτικές πρωτοπόρες επιχειρήσεις έχουν υψηλούς δείκτες καινοτομίας, οι αποκαλούμενοι «ουραγοί» δεν ωφελούνται και τόσο από αυτήν.
Πώς προάγεται η καινοτομία;
Τα διαρθρωτικά μέτρα που προωθούν την καινοτομία περιλαμβάνουν αύξηση των δαπανών για έρευνα και ανάπτυξη και των επενδύσεων στην εκπαίδευση, καθώς και διευκολύνσεις για την έναρξη επιχειρηματικής δραστηριότητας αλλά και την ταχύτερη έξοδο από την αγορά για αποτυχημένες επιχειρήσεις. Επιπροσθέτως, οι επιχειρήσεις μπορούν να προαγάγουν την καινοτομία επενδύοντας στο προσωπικό τους και διενεργώντας δικές τους δραστηριότητες έρευνας και ανάπτυξης.