Wat is geld?
24 november 2015 (bijgewerkt op 19 juni 2024)
Je gebruikt eurobankbiljetten en -munten en hebt waarschijnlijk ook een bankrekening. Maar wat is geld nu eigenlijk? Hoe vindt geldschepping plaats en welke rol spelen centrale banken zoals de ECB?
Wat weet je eigenlijk allemaal over je geld?
De veranderde aard van geld
Vroeger was geld meestal goederengeld, oftewel objecten gemaakt van iets waardevols, zoals goud. Later bestond geld uit bankbiljetten die tegen een bepaalde hoeveelheid goud of zilver konden worden ingewisseld. Moderne economieën, zoals het eurogebied, gebruiken fiduciair geld, dat niet aan een grondstof is gekoppeld.
De euro als fiduciair geldmiddel
Fiduciair geld is geld dat door een centrale bank als wettig betaalmiddel wordt uitgegeven. Dit is geld dat niet rechtstreeks kan worden omgewisseld voor bijvoorbeeld goud. Het papier waar bankbiljetten van zijn gemaakt is zelf niet veel waard, maar toch worden ze geaccepteerd omdat je er op veel plekken mee kan betalen en centrale banken zich inzetten om de waarde stabiel te houden.
De verschillende vormen van geld
Onze euro kan de vorm aannemen van bankbiljetten en munten, maar ook als een computerboeking op een bank- of spaarrekening staan. Om te zorgen dat onze munt met de tijd meegaat, werken we daarnaast aan toekomstige bankbiljetten en de mogelijkheid om naast contant geld ook een digitale euro te gaan uitgeven.
Bankbiljetten
De productie van eurobankbiljetten is een gezamenlijke activiteit van de nationale centrale banken van het eurogebied. De ECB is verantwoordelijk voor het beheer van de hoeveelheid bankbiljetten in omloop, en voor het toezicht op de activiteiten van de nationale centrale banken.
Kom meer te weten over eurobankbiljettenMunten
Hoewel de ECB verantwoordelijk is voor het goedkeuren van de hoeveelheid euromunten die mag worden uitgegeven, zijn de landen van het eurogebied nog altijd de enige wettige uitgevers. De Europese Commissie coördineert alles wat met munten te maken heeft.
Kom meer te weten over herdenkingsmuntenToekomstige bankbiljetten
We zitten momenteel in de voorbereidingsfase van een nieuwe serie eurobankbiljetten die nog veiliger en duurzamer zijn. Voor het eerst krijgen de eurobankbiljetten nu ook een volledig nieuw ontwerp.
Kom meer te weten over toekomstige eurobankbiljettenDigitale euro
We bereiden ons voor op de eventuele invoering van een digitale euro waarmee mensen rechtstreeks toegang zouden krijgen tot centralebankgeld in digitale vorm. Een digitale euro zou mensen in staat stellen om altijd en overal in het eurogebied betalingen te kunnen doen – zoals nu met bankbiljetten kan, maar dan digitaal.
Kom meer te weten over waarom we een digitale euro overwegenHoe vindt geldschepping plaats?
Om te begrijpen hoe geldschepping werkt, is het belangrijk om onderscheid te maken tussen twee soorten geld.
- Centralebankgeld wordt gedekt door een publieke instelling, zoals de ECB. In het eurogebied zijn het de nationale centrale banken die dit soort geld scheppen. Burgers kennen dit geld vooral in de vorm van bankbiljetten. Een andere vorm van centralebankgeld zijn de deposito’s die commerciële banken aanhouden bij de centrale bank – de zogenoemde centralebankreserves. Deze deposito’s worden elektronisch gecreëerd via onze open-markttransacties.
- Commerciëlebankgeld vertegenwoordigt het grootste deel van het geld dat mensen daadwerkelijk gebruiken. Dit is geld dat wordt gedekt en gebalanceerd door de middelen die commerciële banken aanhouden. Het scheppen van dit type geld vindt plaats doordat banken hun balansen vergroten. Als je bijvoorbeeld bij een commerciële bank een lening afsluit voor de aankoop van een auto, is dit de manier waarop de bank geld schept. En wanneer je de lening aflost, verdwijnt het gecreëerde geld weer.
Hoeveel geld zit er in de economie?
De ECB definieert monetaire aggregaten om de geldhoeveelheid in het eurogebied te meten en informatie te verschaffen over de toestand van de economie: van een eng monetair aggregaat (M1) van bankbiljetten, munten en bankdeposito’s die cliënten snel kunnen opnemen naar een ruim monetair aggregaat (M3) dat ook langerlopende deposito’s en andere vergelijkbare activa omvat.
Kijk hoeveel je hebt geleerd!
Test hoeveel je over geld weet met deze interactieve quiz. Ben je er klaar voor?
ZIE OOK